چکیده:
امروزه برخی پژوهشگران بر این باورند که در یک ساختار مادرسالار، جانشینیِ ارثی در یک خطِ مادرتباری ردیابی میشود. محل سکونت، مادرمکانی است و همۀ موارد ضروری در دست زنان است.ولی ما امروزه در جوامعی با ساختار پدرسالار و مردمحور زندگی میکنیم. برخی از پژوهشگران فمینیست بر این باورند که اگر جامعۀ مادرسالاری در پیش از تاریخ وجود داشته باشد، چهبسا بتوان به پایان یافتنِ ساختار پدرسالار امروزین نیز امیدوار بود.2 برای جستوجوی زنان، چگونگیِ زیست و جایگاه آنان در گذشته، میتوان از مواد و انباشتههای گوناگونی همچون دادههای اسکلتی و کالاهای گور بهره برد. با کمک پژوهشهایی دربارۀ خاکسپاری زنان و چگونگی آن در یک محوطۀ تدفینی و با کمک یافتههای گورها، میتوان انگارههایی برای بود یا نبودِ یک ساختار مادرسالار در آن جامعه ارائه کرد. در این نوشته با کمک پژوهشهای کتابخانهای پیشینهای کوتاه از پدیداری انگارۀ جوامع مادرسالار و برخی ویژگیهای آن میگوییم. سپس با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با بهرهمندی از پژوهشهای میدانی انجامشده به بیان تفسیرهای برآمده از یافتهها در برخی از محوطههای تدفینی در جنوب غرب آسیا میپردازیم. دریافتها نشان از آن دارد که نباید تنها یک نوع ساختار برای همۀ جوامع پیش از تاریخ این پهنه درنظر گرفت، و از سویی با همۀ پژوهشهای انجامگرفته در این زمینه، هنوز یافتههای محکم و قطعی دربارۀ حضور جوامع مادرسالار در گسترۀ پیش از تاریخ جنوب غرب آسیا وجود ندارد.
Today, some scholars believe in which a matriarchal structure, hereditary succession is traced to a matrilineality line. The residence is matrilocal and all the essentials’ items are in the hands of women. But today we live in societies with the patriarchal and androcentric structure. Some feminist scholars believe that if a matriarchy society existed in prehistory, it may be possible to hope for the end of today's patriarchal structure. Various materials and deposits such as skeletal data and grave goods can be used to search for women, their way of life and their status in the past. With the help of research on women’s burial and how it is done in a burial site and with the help of the findings of the graves; hypotheses can be made as to the existence or absence of a matriarchal structure in that society. In this article, with the help of library research, we give a brief history of the emergence of the hypothesis of matriarchal societies and some of its features. Then, with a descriptive-analytical method and using field research conducted, we express the interpretations obtained from the findings in some burial sites in Southwest Asia. The findings indicate that there should not consider just one form of structure for all prehistoric societies in this region, and on the other hand, with all the research done in this field, there is still no firm and conclusive findings about the existence of matriarchal societies in the prehistoric area of Southwest Asia.
خلاصه ماشینی:
در اين نوشتار در جست وجوي پاسخ براي اين پرسش ها هستيم که چه جوامعي را ميتوانيم مادرسالار بناميم و اين جوامع چه ويژگيهايي بايد داشته باشند؟ همچنين ، داده هاي اسکلتي و کالاهاي گور در محوطه هاي باستاني چگونه ما را در يافتن و شناسايي جوامع و ساختارهاي مادرسالار راهنمايي ميکنند؟ اهميت و ضرورت پژوهش شواهد چگونگي زندگي زنان پيش از ما، در يافته هاي گوناگون در محوطه هاي باستاني گنجانده شده است .
هنگاميکه مواد اسکلتي را بتوان به گونه اي قابل اعتماد تعيين جنس کرد، ميتوان بار کاري و حتي فعاليت هاي خاص کاري را با مردان و زنان 259 ارتباط داد و اگر بتوان بقاياي استخواني را تاريخ گذاري روشن و درستي کرد، چه بسا بتوان تغييرات در تقسيم جنسيتي کار را در درازاي يک دورة زماني شناسايي کرد و به دنبال آن ، به تغيير جايگاه زنان و مردان در خانواده و اجتماع پي برد و سرانجام شايد به نتايجي دست يافت که بتوان آن جامعه را به عنوان يک جامعۀ مادرسالار يا پدرسالار تفسير کرد.
اين پيشنهاد را که جوامع مادرسالار پيش از سلطۀ مردان وجود داشته است نخستين بار باکوفن برپايۀ بقاياي باستان شناسي پيکره هاي زنانه که او آن ها را الهه ها درنظر گرفته بود، و به ويژه برپايۀ اسطوره هاي کلاسيک ، که در آن برخي از زنان داراي قدرت 260 چشمگيري بودند و تبار آن ها گاه مادرتباري بود، ارائه کرد.
Keywords: Matriarchal Societies; Burial; Prehistory; Southwest Asia; Archaeology.