چکیده:
انقلاب صنعتی در اروپا که با تغییر نگاه انسان به امور مختلف مادی و فرهنگی همراه بود، تاثیری شگرف بر افزایش تولیدات ماشینی اروپا و کاهش و یا زوال تولیدات صنایع دیگر کشورها برجای گذاشت. در چالش جدی میان تولیدات ماشینی و صنایع کارگاهی ایران بسیاری از شاخههای تولید کارگاهی در عصر قاجار به تدریج دچار تحول شد، چنانکه صنعت فرشبافی تحت تاثیر مدرنیته و فضای فکری و فرهنگی متاثر از انقلاب صنعتی قرار گرفت و اهمیت دوچندان یافت. نوع نگرش جامعة غرب و توجه عموم طبقات اروپا به خصوص طبقة رو به رشد متوسط به قالی ایران تاثیراتی را در طرح، رنگ و حتی ابعاد قالی ایران بر جای نهاد. در این دوره متغیرهایی چون تغییر نگرش طبقة متوسط جامعة اروپا متاثر از تحولات صنعتی، معرفی فرش ایران در نمایشگاههای بینالمللی و سرمایهگذاری شرکتهای چند ملیتی در صنعت فرش، زمینه افزایش تولید داخلی فرش و صادرات آن را فراهم کرد و موجب معرفی و شناخت هرچه بیشتر این هنر-صنعت در بین عموم طبقات اروپا و توسعة تجارت بینالمللی آن گردید. هدف از این مقاله بررسی چالش تولید کارگاهی فرش در دورة قاجار با تحولات متأثر از انقلاب صنعتی و وابستگی روزافزون ایران به اقتصاد جهانی و واکاوی نتایج این چالش است. گردآوری اطلاعات این مقاله به صورت کتابخانهای و اسنادی است و دادهها با روش توصیفی- تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته است.
The Industrial Revolution in Europe, which was accompanied by a change in human attitudes towards various material and cultural affairs, had a tremendous effect on increasing machine production in Europe and reducing or declining the production of other countries' industries. In the serious challenge between machine production and job-shop product in Iran, many branches of job-shop product in the Qajar era gradually evolved, as the carpet weaving industry was influenced by modernity and the intellectual and cultural atmosphere affected by the Industrial Revolution and became doubly important. The attitude of Western society and the general attention of the European classes, especially the growing middle class, to Iranian carpets had an impact on the design, color and even dimensions of Iranian carpets. During this period, variables such as the change in the attitude of the middle class of European society affected by industrial developments, the introduction of Iranian carpets in international exhibitions and the investment of multinational companies in the carpet industry, provided the basis for increasing domestic carpet production and exports. Art-industry became popular among the general classes of Europe and in the development of its international trade. The purpose of this article is to investigate the challenge of carpet job-shop product in the Qajar period with the developments affected by the Industrial Revolution and Iran's growing dependence on the global economy and to analyze the results of this challenge. The data collection of this article is in the form of libraries and documents and the data have been studied by descriptive-analytical method.
خلاصه ماشینی:
در چالش جدي ميان توليدات ماشيني و صنايع کارگاهي ايران بسياري از شاخه هاي توليد کارگاهي در عصر قاجار به تدريج دچار تحول شد، چنانکه صنعت فرش بافي تحت تاثير مدرنيته و فضاي فکري و فرهنگي متاثر از انقلاب صنعتي قرار گرفت و اهميت دوچندان يافت .
در اين دوره متغيرهايي چون تغيير نگرش طبقۀ متوسط جامعۀ اروپا متاثر از تحولات صنعتي، معرفي فرش ايران در نمايشگاه هاي بين المللي و سرمايه گذاري شرکت هاي چند مليتي در صنعت فرش ، زمينه افزايش توليد داخلي فرش و صادرات آن را فراهم کرد و موجب معرفي و شناخت هرچه بيشتر اين هنر-صنعت در بين عموم طبقات اروپا و توسعۀ تجارت بين المللي آن گرديد.
ir ١- مقدمه انقلاب صنعتي که به مدت يک قرن از سال ١٨٥٠-١٧٥٠م در انگلستان ادامه داشت ، زمينۀ بروز تحولات اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و فکري بزرگي در اروپا و جهان فراهم کرد؛ چنان که توليد و تجارت در کشورهاي مختلف تحت تاثير تحولاتي همچون توليد در مقياس انبوه و نياز به بازار فروش ، افزايش نياز به مواد خام ، افزايش سرمايه گذاري در صنعت و شکل گيري شرکت هاي تجاري و موسسات مالي، شکل گيري طبقۀ جديد در اروپا، تغيير سليقه و سبک زندگي قرار گرفت .
از جمله شاخصه هاي توليد کارگاهي فرش در دورة قاجار سرمايه گذاري مقامات درباري، تجار و صاحبان کارگاه ها و استادکاران در اين صنعت است که نقشي مهم در رشد و ارتقاء آن ايفا کرد.