چکیده:
مولانا جلالالدین محمد بلخی شاعر و عارف ارزشمند تاریخ فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است. او تاجی بر سر عرفان اسلامی است که قدر او نه تنها برای عامه مردم که برای بسیاری از خواص نیز مجهول است. پدر مولوی، سلطان ولد خود از خوشهچینان مکتب شیخ نجمالدّین کبری ویارسرّعطارنیشابوری بود.
بی تردید، یکی از اساسیترین موضوعهای قابل بحث در فرهنگ و ادبیات فارسی در بنگلادش، شرح و بیان نقش کلیدی اندیشهها و آرای بلند مولوی در بین شاعران، نویسندگان، متفکران، فیلسوفان و عارفان، و خوانندگان آثار اواست. که حد و مرز آن، در گسترۀ فرهنگ جهانی در ابعاد گوناگون آن محدود نمیباشد؛ زیرا صدها سال است که اندیشمندان بسیاری دربارۀ نفوذ و رسوخ کلام مولانا در فرهنگ و عرفان ایرانی– اسلامی سخن گفته و اندیشمندان غرب و شرق مضامین فکری او را مورد مطالعه قرار داده و به تاثیر گذاری عمیق آراء و اندیشههای وی در آثار و سخنان ارباب اندیشه، نحلهها و مکاتب فکری در کشورهای مختلف اشاره کردهاند که در این جستار در حد اجمال به تراوشهای فکری ارباب دانش و بصیرت بنگلادش پیرامون جایگاه اندیشه مولانا در جهان فکر فرهیختگان، عارفان و آثار شاعران پرداخته. زیرا پرداختن به تمام زمینههای این دریای تدبر و اندیشه به قول خود مولانا یک دهان خواهد به پهنای فلک
خلاصه ماشینی:
كه حد و مرز آن، در گسترۀ فرهنگ جهانی در ابعاد گوناگون آن محدود نمی باشد؛ زيرا صدها سال است كه انديشمندان بسياری دربارۀ نفوذ و رسوخِ كلام مولانا در فرهنگ و عرفان ايرانی– اسلامی سخن گفته و انديشمندان غرب و شرق مضامين فكری او را مورد مطالعه قرار داده و به تأثير گذاری عميق آراء و انديشه های وی در آثار و سخنان ارباب انديشه، نحله ها و مكاتب فكری در كشورهای مختلف اشاره كرده اند كه در اين جُستار در حد اجمال به تراوشهای فكری ارباب دانش و بصيرت بنگلادش پيرامون جايگاه انديشه مولانا در جهان فكر فرهيختگان، عارفان و آثار شاعران پرداخته .
مولوی، بنگالی، فارسی، عرفان، فلسفه، ایران، بنگلادش سرآغاز : من به هر جمعیّتی نالان شدم جفت بد حالان و خوش حالان شدم هر کسی از ظنّ خود شد یار من از درون من نجست اسرار من (مولوی، 2003: 5 ) مولانا جلال الدین محمّد بلخی شاعر بزرگ مثنوی سرای ایران و یکی از گویندگان مشهور عالم و از ستارگان درخشندۀ آسمان زبان و ادبیات فارسی است.
رایزن فرهنگی اسبق ایرانی در داکا دکتر محمد رضا هاشمی در آن کتاب دربارۀ مولوی نوشت : بدون شک حضرت مولانا، یا به عبارتی جلال الدین بلخی، که بیش از همه با نام رومی شناخته شده است در زمرۀ یکی از بزرگترین شاعران عرفانی جهان به شمار می رود که خوانندگان بسیاری دارد.