چکیده:
فلسفه قیام امام حسین (ع) و عاشورا از جمله مباحثی هستند که مورد بررسی بسیاری از مستشرقان قرار گرفته است. بررسی نقادانه آرای مستشرقان درباره نهضت حسینی، افزودن رفع شبهات مطرح شده میتواند موجب معرفی همه جانبه و عالمانه نهضت امام (ع) شود. نوشتار حاضر با روش انتقادی به بررسی دیدگاههای آنتوان بارا پرداخته است. برخی از نظریات آنتوان بارا درباره قیام عاشورا با مبانی فکری شیعه سازگار است. او در علل قیام امام حسین به دو عامل انحراف امت و قضای حتمی پروردگار اشاره میکند. با این حال آنتوان بارا به مواردی چون بیعت خواهی یزید و دعوت مردم کوفه و اقامه حجت بر ایشان توجهی نکرده است. او هدف قیام امام حسین (ع) را به جاودانه کردن اسلام با شهادت و ایستادگی در برابر ظلم محصور میکند؛ در حالیکه رسوا کردن ظالمان، مبارزه با ظلم و تشکیل حکومت اسلامی از اهداف بنیادین حضرت بودهاست.
خلاصه ماشینی:
خلافت و حکومت، حق آن حضرت بود، چنانکه فرمود: «به جانم قسم امام7 نیست مگر آن که به کتاب خدا عمل کند و به عدل و قسط رفتار نماید و بر حسب قانون و حق مجازات کند و خود را در مسیر رضای خدا قرار دهد» (مجلسی، 1315: 44/324-329) و روشن است در آن زمان تنها کسی که بتواند همه این شرایط را به طور کامل رعایت کند، امام حسین(علیه السلام) بود.
امام حسین(علیه السلام) در نامهای که به اهل کوفه نگاشتهاند همین مساله را به عنوان یکی از اهداف قیام خود بیان کردند: آگاه باشید [ابن زیاد] حرام زاده فرزند حرام زاده مرا بین دو چیز مخیر ساخته است یا با شمشیر کشیده آماده جنگ شوم و یا لباس ذلت بپوشم و با یزید بیعت کنم، ولى ذلت از ما بسیار دور است و خدا و رسول خدا و مؤمنان و پروردهشدگان دامنهاى پاک و اشخاص با حمیت و مردان با غیرت به ما چنین اجازهاى را نمىدهند که ذلت اطاعت کردن مردم پست را بر کشته شدن با عزت، ترجیح دهیم.
از معجزات دیگر شهادت حسین(علیه السلام) تحول روحی مردم بود که با نخستین خطبه زینب در کوفه و جذب کردن جمعیت و جاری شدن اشک آنان آغاز و زمانی شکوه و عظمت آن روشن شد که زینب آن را به عهده گرفت و با سخنان آسمانی و استدلالی خویش که خدای تعالی آن را به اهل بیت پیامبر9 اختصاص داده است، آن را کامل کرد.