چکیده:
این مقاله اصل مشروعیت تحصیل دلیل در دادرسی اداری را با هدف ترسیم نظام مشروع تحصیل دلیل در این نوع از دادرسی، مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد. در دادرسی اداری مشابه دادرسی کیفری و مدنی بحث تحصیل دلیل از سوی دادگاه مطرح میگردد. از آنجا که بحث تحصیل دلیل از سوی دادگاه با اصل بیطرفی قاضی مغایرت دارد، بنابراین تجزیه و تحلیل آن در دادرسی اداری مشابه دادرسی مدنی و کیفری اهمیت دارد. از سوی دیگر این موضوع نیز مطرح میگردد که در صورتی که دلیل به طریق نامشروع تحصیل گردد چه ضمانت اجرایی در دادرسی اداری دارد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی انجام میگیرد و برای گردآوری دادهها از کتب و مقالات مرتبط در این زمینه استفاده میشود. نتیجه تحقیق نشان میدهد که در دادرسی اداری ترافعی مانند دادرسی کار اصل بر عدم جواز تحصیل دلیل از سوی قاضی اداری است و اما در دادرسی اداری جهت رسیدگی به تخلفات، مانند هیاتهای رسیدگی به تخلفات اداری، قاضی نقش فعالی در تحصیل دلیل دارد. در رویه قضایی دیوان عدالت اداری و قوانین و مقررات مرتبط با دادرسی اداری اصل عدم اعتبار دلیل که به طریق نامشروع تحصیل شده است به طور پراکنده مطرح شده است.
The article analyzes the rationales for rule of legal obtained evidence in administrative proceeding with the aim of establishing the ideal type of obtained evidence system. In administrative proceedings similar to criminal and civil proceedings, the reason for obtaining of evidence by the court is raised. Since the discussion of obtaining evidence by the court is inconsistent with the principle of impartiality of the judge, it is important to analyze it in an administrative procedure similar to civil and criminal proceedings. On the other hand, there is the issue of what is the legal sanction in the administrative proceedings if the evidence obtains illegally. The survey will be carried out with Descriptive-analysis method and gather data by use of books and article in this respect. Result of this survey show that in adversarial administrative proceeding such as labor proceeding, general rule is that a judge is forbidden to obtain evidence for or against each party, but in disciplinary proceedings, such as board of handling of breach of disciplinary, judge has active role in obtaining evidence. In judicial precedent of administrative court of justice and law and provisions concerning to administrative proceeding, general rule of legal obtaining of evidence is not presented in comprehensive way.
خلاصه ماشینی:
کاربسـت اصـل مشـروعيت تحصيل دليـل کيفـري در دادرسـيهاي اداري ايـران بـا تأکيـد برديـوان عدالـت اداري اسماعيل قمري* مهدي حسنوند** سيده نفيسه کاظمي*** چکيده ايــن مقالــه ، اصــل مشــروعيت تحصيــل دليــل در دادرســي اداري را بــا هــدف ترســيم نظــام مشـروع تحصيـل دليـل در ايـن نـوع از دادرسـي تجزيـه و تحليـل ميکنـد.
نتيجـه تحقيـق نشـان ميدهـد کـه در دادرسـي اداري ترافعـي ماننـد دادرسـي کار، اصـل بـر عدم جـواز تحصيل دليل از سـوي قاضي اداري اسـت ، اما در دادرسـي اداري، بـراي رسـيدگي بـه تخلفـات ، ماننـد هيئت هـاي رسـيدگي بـه تخلفـات اداري، قاضـي در تحصيـل دليـل نقـش فعالـي دارد.
در رويـه قضايـي ديـوان عدالـت اداري و قوانيـن و مقـررات مرتبـط بـا دادرسـي اداري، اصـل عـدم اعتبـار دليـل کـه بـه طريـق نامشـروع تحصيل شـده ، به طـور پراکنـده مطـرح گرديده اسـت .
از طـرف ديگـر، ايـن بحـث مطـرح ميشـود کـه آيـا دادرس ايـن حـق را دارد کـه بـه نفـع يکـي از طرفيـن اختـلاف عمـل کنـد و خـود، تحصيـل دليـل کنـد؟ ايــن پرســش بــه طــور مجــزا دربــاره همــه اقســام دادرســي يعنــي دادرســي مدنــي، کيفــري و دادرسـي اداري مطـرح ميشـود.
بـه هميـن دليـل ، در بنـد »ج « از مـاده ١٨ قانـون تشـکيلات و آييـن دادرسـي ديـوان عدالـت اداري )١٣٩٢( مقـرر شـده اسـت کـه شـاکي بايـد مـدارک و دلايـل مـورد اسـتناد خـود را در دادخواسـت ذکـر کنـد.
١ ديــوان عدالــت اداري در آراي يادشــده ، تقويــت ســلامت دســتگاه قضايــي را بــه عنــوان مبنايــي بــراي بياعتبــاري تحصيــل دليــل نظــر داشــته اســت ؛ زيــرا همــان طــور کــه اســتدلال شــده اســت ، حفـظ سـلامت دسـتگاه قضايـي اقتضـا ميکنـد دادگاه نشـان دهـد کـه سـلامت دادرسـي منجـر بـه صـدور حکـم و تشـريفات قانونـي در فرآينـد رسـيدگي رعايـت شـده اسـت .