چکیده:
جهانی شدن واقعیت جهان امروز ماست که ابعاد گستردهای؛ اعم از فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... را شامل می شود و میتواند به یک سان سازی جوامع گوناگون در این حوزهها منجر شود. این روند، اگر همراه با استیلای قدرت های برتر جهانی (اروپایی و آمریکا) باشد، خواه ناخواه اتفاقی در تقابل با روند اتحاد مسلمانان بر اساس اشتراکات مذهبی خواهد بود. این مقاله در مقام پاسخ به این پرسش است که فرآیند جهانی شدن ـ که همراه با استیلای نظام سرمایه داری و قدرت های برتر جهانی می باشد ـ چه چالش هایی را میتواند در جهان اسلام ایجاد کند و نسبت آن با شکل گیری امت واحده اسلامی چیست و برای برون-رفت از این چالش ها چه راه کارهایی پیشنهاد می شود. یافته های این پژوهش که به شیوة توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب خانه ای انجام شده نشان می دهد جهانی سازی که در صدد هضم فرهنگ های بومی و دینی و مستولینمودن یک فرهنگ واحد غربی بر کل دنیاست، قطعاً نمیتواند شکل گیری اجتماع منسجمی از بخش قابل توجهی از جمعیت جهان به نام مسلمانان را بربتابد و این امر طبیعتاً به عنوان یک تهدید در مسیر تحقق «امت واحده» تلقی می شود و البته برای گذار از آن نیز راهکارهای قابل تأملی وجود دارد؛ چون تقویت فرهنگ اسلامی و افزایش همکاری بین دولتها و جوامع اسلامی، پرهیز از اختلافات مذهبی و کنشگری فعال رسانه ای جوامع اسلامی در عرصه جهانی و... .
Globalization is the reality of our world today. It has wide dimensions, including cultural, social, economic, political, and can lead different societies to interact and integrate in these areas. This process, if it is accompanied by the domination of the world’s superior powers (European and American) , will be a willingly or unwillingly accidental event in opposition to the process of unification of Muslims based on religious commonalities.
This article is intended to provide an answer to the question of what challenges the process of globalization – which is accompanied by the dominance of the capitalist system and the world’s superior powers _ can create in the Islamic world; what is its relationship with the formation of a unified Islamic nation and what solutions are suggested to overcome these challenges. The findings of this research, which was carried out in a descriptive-analytical manner drawing upon library sources, show that the globalization aiming to integrating local and religious cultures and imposing a single western culture on the whole world, definitely cannot tolerate the formation of a unified community of a significant part of the world’s population called Muslims, and this is naturally regarded as a threat to the realization of “One Community; Ummah”. And, of course, there are certain considerable strategies to overcome this challenge such as strengthening Islamic culture and increasing cooperation between governments and Islamic societies, avoiding religious differences and Islamic societies’ involvement in media activity (activism) in the world arena, etc.
خلاصه ماشینی:
یافته های این پژوهش که به شیوة توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از منابع کتاب خانه ای انجام شده نشان می دهد جهانی سازی کـه در صـدد هضـم فرهنـگ هـای بـومی و دینـی و مستولی نمودن یک فرهنگ واحد غربی بر کل دنیاست ، قطعاً نمی تواند شـکل گیـری اجتمـاع منسجمی از بخش قابل توجهی از جمعیت جهان به نام مسلمانان را بربتابد و این امـر طبیعتـاً به عنوان یک تهدید در مسیر تحقق «امت واحده » تلقی می شود و البته برای گذار از آن نیـز راه کارهای قابل تأملی وجود دارد؛ چون تقویت فرهنگ اسـلامی و افـزایش هـم کـاری بـین دولت ها و جوامع اسلامی ، پرهیز از اختلافات مذهبی و کـنش گـری فعـال رسـانه ای جوامـع اسلامی در عرصه جهانی و...
فرآینـد جهانی شدن امکانات گوناگون و کلانی را برای قدرت ها و سازمان های تجـاری بـزرگ فراهم می کند، جهت بهره کشی اقتصادی از کشورهای توسعه نیافته و یا در حال توسـعه و نهادهایی هم چون صندوق بین المللی پول ، بانک جهـانی و سـازمان تجـارت جهـانی ، ابزارهای قدرتمندی برای پیش برد این اهداف هستند؛ به این ترتیب با تضـعیف اقتصـاد داخلـی کشـورهای در حـال توسـعه از جملـه کشـورهای اسـلامی توسـط نظـام هـای سرمایه داری حاکم ، روند اتحاد این کشورهای تضعیف شده نیز به مشکل بر مـی خـورد؛ زیرا دولت هایی که از لحاظ اقتصـادی حرفـی بـرای گفـتن در دنیـا ندارنـد، طبیعتـاً در حوزه های دیگر نیز هم چون فرهنگ و سیاست بـه راحتـی نمـی تواننـد بـه بسـیاری از / آرمان های کلان خود هم چون تشکیل امت واحده دست پیدا کننـد و هـر یـک از آن هـا ممکن است برای حل دشواری های اقتصادی داخلی خود، به دنبال برقراری ارتبـاط بـا کشورهای اروپایی و آمریکایی باشند تا کشـورهایی کـه از لحـاظ موقعیـت اقتصـادی ، وضعیتی شبیه به خودشان دارند.