چکیده:
هدف پژوهش حاضر، بررسی زمینههای توسعهنیافتگی استان کردستان در حوزۀ آب مبتنی بر نظریههای توسعهنیافتگی اقتصادی-اجتماعی، توسعۀ محلی و جامعهشناسی محیطزیست و همچنین ارائۀ راهکارهایی مبتنی بر توسعۀ استان کردستان درجهت فعالکردن حوزههای پیشران توسعۀ استان (آب) و مانعزدایی از آن است.روش پژوهش، گرندد تئوری، ابزار گردآوری دادهها مصاحبۀ نیمهساختیافته با نخبگان حوزۀ آب استان کردستان و روش تحلیل دادهها، تحلیل مضمونی است.یافتهها نشان میدهد در حال حاضر استان کردستان در حوزۀ آب در وضعیت توسعهنیافتگی قرار دارد. مهمترین زمینهها، عوامل و پیامدهای توسعهنیافتگی در بخش آب استان کردستان عبارتاند از: تغییرات اقلیمی، فقدان مدیریت یکپارچۀ آب، کمبود اعتبارات، بیتوجهی بخش نخبگان دانشگاهی و نمایندگان به مسئلۀ آب استان، موانع طبیعی بهرهبرداری، کاهش سهم تخصیص به شیلات و کشاورزی و انتقال آب سدها به مناطق دیگر (انتقال آب بینحوضهای).نتایج نشان میدهد مهمترین مزیتهای توسعهای بخش آب استان عبارتاند از: مزیت نسبی آب قابلبهرهبرداری و ذخیرهسازی آن، اراضی دیم وسیع، توسعۀ سامانههای نوین آبیاری و فعالیتهای کشاورزی، گردشگری آبی و توسعۀ فعالیتهای شیلات و آبزیان. درمجموع میتوان گفت آب میتواند بهعنوان یکی از پیشرانههای مهم توسعه در استان کردستان عمل کند و دیگر ظرفیتهای توسعه در استان مانند کشاورزی، گردشگری، معادن و صنعت را فعال کند.
The aim of this study is to investigate the areas of underdevelopment of Kurdistan province in the area of water based on the theories of socio-economic underdevelopment and local development, as well as to provide solutions based on the development of Kurdistan province to activate the areas that drive the development of the province (water) and eliminate its obstacles.The method utilized in this study is ground theory, the data collection instrument is semi-structured interviews with elites in the water sector of the Kurdistan province, and the data analysis method is thematic analysis.Kurdistan province is currently in a state of underdevelopment in the water sector, as evidenced by the study's findings. The most significant areas, factors, and consequences of underdevelopment in the water sector of Kurdistan province are: climatic changes, lack of integrated water management, lack of credit, inattention of the academic elite and representatives to the water issue of the province, natural barriers to exploitation, and a reduction in the share allocated to fisheries and agriculture and issues caused by the transfer of water from dams to other areas (transfer between basins).The research reveals that the most significant development advantages of the province’s water sector are the relative advantage of exploitable water and its storage, vast rain-fed lands, the development of modern irrigation systems and agricultural activities, water tourism, and the development of fisheries and aquatic activities. In general, water can serve as one of the important drivers of development in Kurdistan province and activate other development capacities, such as agriculture, tourism, mines, and industry
خلاصه ماشینی:
نمونۀ پژوهش کیفی و روش های نمونه گیری در این پژوهش عبارت اند از: نمونه گیری هدفمند، نمونه گیری نظری و نمونه گیری با حداکثر تنوع (ایمان ، ١٣٩١؛ محمدپور، ١٣٩٢؛ استراوس و کوربین ، ١٣٩٤: ٢١٩)؛ بنابراین ، نمونۀ موردمطالعه شامل کارشناسان و سیاست گذاران استانی ، نخبگان دانشگاهی و فعالان مدنی با مسائل مربوط به توسعه و آب در استان کردستان است .
تحلیل تماتیک توسعه نیافتگی بخش آب استان کردستان مفاهیم , مقولات اولیه , مقولات ثانویه , مقولۀ هسته منحنی های تراز آب زیرزمینی دارای راستای شمالی جنوبی بوده ، , کاهش آب باران و نزولات , , محدودیت کمی برداشت آب ، افزایش شوری آب زیرزمینی در نواحی انتهایی دشت ها، کاهش آب دهی منابع آب زیرزمینی در شرق استان ، , کاهش آب سدها و تشدید مسائل زیست محیطی و بهره برداری , تغییرات اقلیمی , افت سطح آب زیرزمینی، ضخامت تقریبی سازندهای سخت درز و شکاف دار و وسعت و ضخامت و ضریب ذخیرة متوسط آبخوان های , کمبود اعتبارات در بخش عمران و اجرا , فقدا دت , آبرفتی، کاهش و محدودیت ذخیرة تجدیدشونده درمورد آب های سطحی حجم آبی تجدیدشوندة مخازن آب در سازند سخت است ، کاهش , کمبود اعتبارات در بخش مطالعات و کمبود توان مالی شرکت , ن میری یکپارچۀ منابع آب و کداعتاات , بارندگی ، کاهش آب سدها، خشک شدن تالاب ها و رودخانه ها، افزایش میزان هدررفت آب ، مصرف بیش از اندازة بخش کشاورزی ، شرایط , مدیریت آب سدها توسط آب منطقه ای استان های مجاور , مبو بر, کوهستانی ، وجود آب در پایین دست و نیاز شدید به آب در بالادست ، , کمبود تعامل با دانشگاهیان , بی توجهی نخبگان و , موانع اجتماعی بهره برداری از جمله افزایش تنش ها و حساسیت های , کم توجهی نمایندگان مجلس شورای , سیاستمداران محلی , توسعه نیافتگی مدیریت مفاهیم , مقولات اولیه , مقولات ثانویه , مقولۀ هسته قومی ، وجود معارضان مردمی، مخالفت های انجمن های زیست محیطی، انتقال آب سدها، درنظرنگرفتن مباحث فرهنگی و اجتماعی انتقال و , اسلامی به مسئلۀ آب به بحران ها و پیامدهای اجتماعی ناشی از آن , به اهمیت مسئله آب در استان , منابع آب استان کردستان بهره برداری آب سدها، نبود مطالعات فرهنگی اجتماعی، درنظرنگرفتن نظر مردم در مسائل آب ، وجود تنش آبی، درنظرنداشتن مسائل , شرایط کوهستانی استان و موانع بهره برداری از آب , انط, زیست محیطی و فرهنگی و اجتماعی و سیاسی، وجود معارضان محلی، تشدید تعارضات بین نهادها و بخش نظامی و امنیتی، تشدید تعارض اجراکنندگان طرح با مردم و بدنۀ مدنی جامعه مانند انجمن ها و...