چکیده:
اندیشهورزی امروزه بهمثابه یک ضرورت پایه در نظامهای تربیتی و آموزشی مطرح میشود. حرکت در مسیر تمدنسازی مستلزم برخورداری از نظام آموزشوپرورشی است که تصویر روشنی از مفاهیم پایه و رایج داشته و الگوی برجستهی خود را ارایه نماید. این پژوهش با هدف تدوین شبکه مضمونی اندیشهورزی در آثار شهید مطهری صورت گرفته است. پس از بررسی اسنادی منابع مکتوب شهید مطهری، بر اساس اصول روش تحلیل مضمون (روش اترید-استرلینگ)، مفاهیم مرتبط با موضوع اندیشهورزی در آرای ایشان دستهبندی شد. نتایج پژوهش در قالب 59 مضمون پایه ظاهر شدند و در گام بعدی 12 مضمون سازماندهنده شناسایی گردید: استقلال فکری، توانایی تدبر، تصمیمگیری منطقی، روشناندیشی، خوداصلاحی، نقادی، تجزیه و تحلیل، استدلال، کلنگری، خلاقیت، شخصیت توسعهیافته و ارزیابی. تعامل مضمونهای ظهوریافته در قالب شبکه مضمونی اندیشهورزی (مضمون مرکزی) ارایه شده است و زمینهی نظری مناسبی برای پژوهشهای میدانی و محتوایی در نظام آموزشوپرورش محسوب میگردد. شکلگیری این زنجیره مطالعاتی میتواند جایگاه اندیشهورزی را در تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش تصریح کند.
Reflective thinking is taken into consideration as a basis in educational systems. Moving towards civilization requires an education system that has a clear picture of basic and common concepts and presents its outstanding model. The present research aimed to provide a thematic network of reflective thinking in Shahid Motahhari's works. After reviewing documents of Shahid Motahhari's written references, concepts related to reflective thinking in his opinions were classified based on the principles of thematic analysis (Attride-Stirling method). The research results emerged in 59 basic themes, and then 12 organizing themes were detected: intellectual independence, ability to think, rational decision making, enlightenment, self-correction, critique, analysis, reasoning, holism, creativity, developmental personality, and evaluation. The interaction of the emerging themes is presented in a thematic network of reflective thinking (central theme) and is a suitable theoretical field for field and content research in the education system. The creation of this study chain can determine the place of reflective thinking in the fundamental development of the education system.
خلاصه ماشینی:
دسته بندي مضامين پايه اي تم سازمان دهنده «استقلال فکري» در آراي شهيد مطهري (رجوع شود به تصویر صفحه) (يادداشت هاي استاد مطهري، ج ٦، ص ٦٦) نشريات علمي دانشگاه جامع امام حسين (عليه السلام ) ١٥٥ تم سازمان دهنده دوم : توانايي تدبر در تم دوم ظهور يافته ، بررسي سخنرانيهاي شهيد مطهري اين امر را عيان ميسازد کـه وي بـه تقويت و تعميق توانمندي و مهارت تدبر، توجه زيادي داشته است .
دسته بندي مضامين پايه اي تم سازمان دهنده «تجزيه و تحليل » در آراي شهيد مطهري (رجوع شود به تصویر صفحه) نشريات علمي دانشگاه جامع امام حسين (عليه السلام ) ١٦١ تم سازمان دهنده هشتم : استدلال قدرت دليل آوري و ابتنا به دلايل در تصميمات و رفتارها يکي از مهمترين زمينـه هـا و جوانـب در انديشه ورزي است و شهيد مطهري، توجه به استدلال ورزي هم در منش تبليغي خـود و هـم در توجه دادن ديگران به اين موضوع در تعاملات و تفکرات خود را مورد تاکيد قرار ميداد.
دسته بندي مضامين پايه اي تم سازمان دهنده «خلاقيت » در آراي شهيد مطهري (رجوع شود به تصویر صفحه) نشريات علمي دانشگاه جامع امام حسين (عليه السلام ) ١٦٥ تم سازمان دهنده يازدهم : شخصيت توسعه يافته در بعد يازدهم ظهور يافته ، رويکـرد شـهيد مطهـري بـه سـمت آشـکار سـازي اهميـت مفهـوم شخصيت توسعه يافته و ارتباط آن با انديشه ورزي است .