چکیده:
در این مقاله ضمن بررسی اجمالی تجهیز و تخصیص منابع پولی در دو نظام بانکی سنتی
(ربوی) و غیر ربوی در ایران از حیث نظری و مقایسه این نظام از این نظر، عملکرد این
دو نظام هم مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش اول ضمن بررسی نحوه تجهیز و تخصیص در
نظام ربوی، نحوه تجهیز منابع در نظام غیر ربوی به طور کامل (ولی فشرده) بحث شده
است. ولی به دلیل محدودیت های مقاله در قسمت تخصیص منابع در نظام غیرربوی فقط چند
عقد از مجموعه عقود که کاربرد بیشتری دارند بررسی شده است. در بخش دوم مقاله با
استفاده از آمار موجود میزان موفقیت هر یک از دو نظام در جذب سپرده ها و اعطای
تسهیلات تحلیل شده است برای این که تحلیل ها واقعی تر باشد از متغیرهایی که می
توانند در نتیجه گیری مؤثر باشند از قبیل میزان جمعیت، نقدینگی و مقدار GNP استفاده
شده و در تمام بررسی های انجام شده موفقیت نسبی نظام بانکی بدون ربا در ایران مورد
تأیید قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"همان طور که در جدول مذکور ملاحظه می شود، به طور کلی نظام بانکی بعد از اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا در مقایسه با سنوات مورد بررسی در قبل از انقلاب، از شرایط بهتری برخوردار است؛ به طوری که در فاصله سال های (77 ـ 1364) میانگین سپرده های جذب شده به قیمت ثابت توسط بانک 6207 میلیارد ریال است که در مقایسه با میانگین سپرده ها برای سال های قبل از انقلاب که حدود 55/1654 میلیارد ریال می باشد رشدی حدود 300 درصد را نشان می دهد.
در طی همین دوره متوسط نرخ تورم بیش از 20 درصد بوده است و روشن است که این دو عامل (افزایش شدید نقدینگی و تورم) می توانند اثر منفی در نسبت موردنظر داشته باشند؛ زیرا از یک طرف، چون 2M در مخرج کسر قرار می گیرد هرچه بزرگ تر باشد حاصل کسر را کوچک تر می کند و در زمان رشد سریع نقدینگی معمولا سپرده ها نمی تواند به همان میزان رشد نمایند و از طرف دیگر، در تورم شتابان اولا، مردم به دلیل گرانی کالاها بیش تر درآمد خود را صرف مایحتاج خویش می نمایند و در نتیجه پس انداز آن ها کاهش می یابد و ثانیا، به خاطر انتظارات تورمی که در جامعه شکل می گیرد مردم ترجیح می دهند به جای سپرده گذاری، کالاهای با دوام را خریداری نمایند و از این طریق هم مصرف افزایش و هم پس انداز کاهش می یابد (گرچه در صورت مشارکتی عمل کردن بانک ها، با توجه به این که جریان تورمی در سود حاصله هم منعکس می شود، تا حد زیادی این انگیزه تضعیف می شود."