چکیده:
مقدمه: روند رو به رشد جهانی شدن و شکلگیری اقتصاد دانش بنیان و افزایش اهمیت بعد فضایی تولید، به اشتراکگذاری و استفاده از دانش، باعث قوت یافتن این اندیشه که رقابتپذیری شهرها وابسته به میزان تولید، به اشتراک گذاری و استفاده از دانش در اقتصاد شهری میباشد، شده است. در نتیجه مناطق شهری که کانونهای اصلی توسعه اقتصاد دانش بنیان هستند، با فرایندهای پویایی از تجدید ساختار فضایی و اقتصادی تغییر میپذیرند. هدف: این مقاله با هدف اولویت بندی عوامل توسعه دانش بنیان و رشد هوشمند در کلانشهر شیراز تدوین شده است. روش شناسی: این پژوهش از نظر ماهیت، کیفی، از نظر متدولوژی، توصیفی - تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی میباشد. برای جمعآوری اطلاعات و دادههای مورد نیاز، از روش مطالعه اسنادی-کتابخانهای و همچنین آمارنامههای سال 1395 استفاده گردید. در این راستا به روش دلفی، با نمونهگیری هدفمند، از دیدگاههای 30 کارشناس و خبره مرتبط با موضوع پژوهش برای جمعآوری دادههای کمی و ارزشگذاری شده در راستای متغیرهای تبیین کنندة پژوهش بهره گرفته شده و برای پیشبرد اهداف و پرسشهای پژوهش در قالب اولویتهای عوامل توسعه دانش بنیان و رشد هوشمند در کلانشهر شیراز، از مدل تحلیل سلسله مراتبی AHP در محیط نرمافزاری Expert Choice استفاده شده است. قلمرو جغرافیایی پژوهش: قلمرو پژوهش در شهر شیراز، مرکز استان فارس به طول ۴۰ کیلومتر و عرضی متفاوت بین ۱۵ تا ۳۰ کیلومتر با مساحت ۱۲۶۸ کیلومتر مربع به شکل مستطیل و از لحاظ جغرافیایی در جنوب غربی ایران و در بخش مرکزی فارس قرار دارد. یافتهها و بحث: بر اساس نتایج تحلیل سلسله مراتبی، عوامل موثر اولویتبندی شدند که طبق آن عامل اجتماعی-فرهنگی با وزن 295/0 در رتبه اول، عامل اقتصادی با وزن 225/0 در رتبه دوم، عامل نهادی-مدیریتی با وزن 187/0 در رتبه سوم و عامل محیط شهری با وزن 156/0 در رتبه آخر قرار دارند. سپس بنابر اولویتها، استراتژی رشد هوشمند کلانشهر شیراز در قالب پیشنهادات مطرح شده است. نتیجهگیری: بر اساس نتایج تحلیل سلسله مراتبی، عوامل اجتماعی-فرهنگی در رتبه اول و عوامل محیط شهری در رتبه آخر قرار دارند. سپس معیارهای اجتماعی-فرهنگی و معیارهای دیگر عوامل اولویت بندی شدند که در عوامل اجتماعی-فرهنگی زیرساختهای اجتماعی با وزن 229/0 در رتبه اول و گوناگونی، شفافیت و پاسخگویی با وزن 132/0 در رتبه آخر قرار دارد. در عوامل اقتصادی معیار صنعت دانش بنیان با وزن298/0 در رتبه اول و صنعت خلاق با وزن 131/0 در رتبه آخر قرار دارد. در عوامل مدیریتی–نهادی معیار مدیریت زیرساختها با وزن 461/0 در رتبه اول، و معیار مدیریت رشد با وزن 208/0 در رتبه آخر قرار میگیرد. در عوامل محیط شهری توسعه پایدار شهری با وزن 3/0 در رتبه اول، و سیستم حمل و نقل هوشمند با وزن 138/0 در رتبه آخر قرار میگیرد.
The growing trend of globalization and the formation of knowledge-based economy and the increasing importance of the spatial dimension of knowledge production, sharing and use, reinforces the idea that the competitiveness of cities depends on the production, sharing and use of knowledge in the urban economy. Be, has been. As a result, urban areas, which are the main centers for the development of knowledge-based economy, are changing with dynamic processes of spatial and economic restructuring. This research is qualitative in nature, methodological, descriptive-analytical and applied in terms of purpose. To collect the required data, the documentary-library study method as well as the statistics of 2016 were used. In this regard, by Delphi method, by purposeful sampling, the views of 30 experts and experts related to the research topic were used to collect quantitative and evaluated data in line with the explanatory variables of the research and to advance the research goals and questions in the form of priorities. Factors of knowledge-based development and intelligent growth in Shiraz metropolis, AHP hierarchical analysis process model in Expert Choice software environment has been used. Based on the results of hierarchical analysis, the effective factors are prioritized according to which the socio-cultural factor with a weight of 0.295 in the first rank, the economic factor with a weight of 0.225 in the second rank, the institutional-managerial factor with a weight of 0.187 in the rank Third and urban environment factor with a weight of 0.156 are in the last rank.