چکیده:
امروزه "رهایی" در عرصههای اجتماعی، سیاسی و معرفت شناختی تبدیل به یک گفتمان شده است. مفهوم رهایی از دوره ی مدرن به بعد و خصوصا در دوره ی معاصر مورد توجّه جدی قرار گرفته و از اهمیّت بیشتری نسبت به دورۀ پیشامدرن برخوردار بوده است. مسئله ی اصلی در مبحث رهایی، قدرت، سلطه و آثار منفی ناشی از این عوامل است که در قالب ویژگیهایی چون "شیء گشتگی"، "عدم استقلال"، "بی هویّتی" و "بی معنایی" متجلّی میشود. از این جهت مطالعه ی رهایی در میراث فکری ایران معاصر نیز ضروری به نظر میرسد. در این میان اندیشه ی رهایی دکتر علی شریعتی به عنوان یکی از متفکرین معاصر اهمیت ویژهای دارد. چرا که او بخش عمدهای از اندیشه ی خود را به سمت رهایی جهتگیری کرده است. مقایسه ی "اندیشه ی رهایی دکتر شریعتی" و "روایت مدرن رهایی" نتایج قابل توجهّی خواهد داشت. بررسی اندیشه ی رهایی شریعتی و نسبت سنجی آن با روایتهای مدرن رهایی و تبیین چگونگی تاثیرپذیری او از این مباحث، هدف این پژوهش تلقی میشود. مقاله ی حاضر در دو بخش ارائه میگردد. بخش نخست، بازخوانی سیر تحوّل مفهوم رهایی در دوره ی مدرن خواهد بود و سپس میراث فکری به جا مانده از دکتر شریعتی مورد خوانش قرار میگیرد. این امر به منظور فهم و تجسم اندیشه ی رهایی او صورت میپذیرد
Today, "emancipation" has become a discourse in the social, political and epistemological fields.The concept of emancipation has received serious attention from the modern period onwards, especially in the contemporary period, and has been more important than the pre-modern period.The main problem in the subject of emancipation is power, domination and the negative effects of these factors, which are manifested in the form of characteristics such as "objectification", "lack of independence", "unidentity" and "meaninglessness". Therefore, it seems necessary to study emancipation in the intellectual heritage of contemporary Iran. In this, the emancipation thought of Dr. Ali Shariati as one of the contemporary thinkers is of special importance. Because he has directed most of his thoughts towards emancipation. The comparison of "Dr. Shariati's emancipation thought" and "modern narrative of emancipation" will have significant results. The purpose of this study is to investigate Shariati's emancipation thought and compare it with modern emancipation narratives and explain how he was influenced by these topics.eman
خلاصه ماشینی:
بخش نخست ، بازخواني سير تحوُّل مفهوم رهايي در دوره ي مدرن خواهد بود و سپس ميراث فکري به جا مانده از دکتر شريعتي مورد خوانش قرار مي گيرد.
در اينجا به ساماندهي دوره اي و زماني آثار شريعتي تاکيد مي شود چرا که اين شيوه در وهله ي نخست ريشه در خود متن دارد و توسط شريعتي ارائه شده است (شريعتي، اسلام چيست ).
شريعتي با 170 تأثيرپذيري از اين ايده در آثاري که در اين دوره از خود به جا گذاشته است به ضرورت وجود يک دستگاه فکري و نظري براي رهايي از وضع موجود تأکيد دارد.
تأکيد بر "طرح و برنامه " مهمترين نکته ي انديشه ي رهايي شريعتي در اين دوره است و مجالي براي او فراهم مي سازد تا در دوره هاي بعد بيشتر به آن بينديشد.
172 منطق دروني ١ انديشه ي شريعتي در اين دوره چنين به نظر مي رسد: نخست تصويري از مسائل و دغدغه هاي دنياي امروز به جهت فراهم شدن درکي از تمدن غرب ارائه مي شود.
او بر اهمّيت دين اسلام در دوره ي معاصر نيز تأکيد دارد و در خصوص پيشرو بودن جوامع اسلامي و علماي اسلامي در مبارزات رهايي بخش بر اين نظر است که "تلاش براي رهايي از معضلاتي که ريشه در استعمار داشته اند در کشورهاي اسلامي و در ميان علماي اسلامي همواره مشهود بوده است "(شريعتي،اقبال مصلح ، .
بحث شريعتي از زندان هاي انسان در اين دوره با آنچه در دوره هاي مشهد و ارشاد ارائه کرده است تفاوتي نمي کند.