چکیده:
این مقاله به بررسی موانع و فرصتهای ابعاد جغرافیایی، اقتصادی و سیاسی صادرات گاز ایران در بازار ترکیه می پردازد. ایران با توجه به منابع غنی گازی می تواند از این فرصت برای ارتقای توان اقتصادی خود بهره گیرد. روش پژوهش ، مدل سوات و چارچوب نظری امنیت انرژی با تاکید بر امنیت انرژی کشورهای تولید کننده و مشخصاً ایران است که به توضیح وضعیت موجود ذخایر گاز طبیعی و تولید این کشور و سپسبه تبیین و تحلیل فرصتها و چالشهای موجود در بازار ترکیه از دیدگاه جغرافیای منابع، اقتصاد و سیاست می پردازد. ایران دارای ذخایرو میادین گازی است که از طریق خط لوله آنکارا-تبریز به ترکیه صادر می شود اما با وجود تحریمها، ایران نتوانسته زیرساختارهای گازی خود را به طور گسترده بازسازی کند. افزایش تقاضا و قیمتهای مناسب گاز برای ایران درآمد به همراه داشته است. اگرچه مشکلات مربوط به ترانزیت گاز می تواند درآمد اقتصادی ایران را تحت الشعاع قرار دهد. رقابت سیاسی نیز بخشی از رابطه ایران و ترکیه می باشد اگرچه همکاری نیز در دهه های اخیر تقویت شده است. اما رابطه ترکیه و امریکا در زمینه استقرار سپر دفاع موشکی امریکا در ترکیه، تحولات در دریای خزر و تحولات سوریه سبب تردید ایران به همکاری با ترکیه شده است. نتایج نشان می دهد که قراردادهای بلند مدت و قیمتهای مناسب گاز ایران در ترکیه، فرصت مناسب برای صادرات و کسب درآمد ایران
This article assesses the opportunities and obstacles of resource geographical, economics and political aspects of Iran’s gas export in Turkey from a muti-disciplinary perspective. Iran has gigantic gas resources which can elevates Iran’s economy. The applied qualitative methodology is descriptive-analytical by benefitting from SWOT research method and energy security of the supplied countries such as Iran as a theoretical framework. The current reserved gas resources and production volume and assesses the opportunities and constraints of Iran energy actors in the same market regarding to the multi-disciplinary studies. The results indicate that Iran possesses gigantic gas reserve volume and fields. The Tabriz-Ankara pipeline contributes to exporting gas to Turkey. However, the sanctions on Iran’s economy have not allowed the development of gas infrastructures. Increased demand in Turkey and high prices have contributed to rise of Iran’s revenues even though the transit issues undermine it. Political competition is a part of Iran and Turkey relations although there exists cooperation between them. The findings indicate that the long-term oil indexation price mechanism and high gas prices have provided a chance to achieve energy revenues. Moreover, by reducing the political disputes, Iran finds a suitable market to reduce the sanctions and international forces.
خلاصه ماشینی:
بنابراین ضرورت و اهمیت پژوهش ایـن اسـت کـه ایـران از کشور ترکیه می تواند نه تنها به عنوان یک راه ترانزیتی برای صادرات گاز به کشورهای اروپایی که فاقد منابع انرژی طبیعی کافی هستند بهره ببرد و با مبادلات و دیپلماسی درست می تواند از طریق ترکیه که یکی از راه های صدور صادرات گاز به اروپا است بهره گیـرد، بلکـه بـه سـود اقتصادی نیز دست پیدا کند.
سوال اصلی مقاله بر این امر استوار است که چه فرصتها و موانعی از بعد جغرافیـای منـابع انرژی ، اقتصادی و سیاسی برای صادرات گاز ایران به ترکیه وجود دارد؟ بـرای پاسـخ بـه ایـن سوال ، ازروش پژوهش سوات و چارچوب نظری امنیت انرژی بـه ویـژه بـا تمرکـز برامنیـت انرژی برای تولید کنندگان ، فرصتها و موانع ایران در بازار انرژی ترکیه بهـره گرفتـه مـی شـود.
نوآوری مقاله این است که تحقیقهـای گونـاگونی در زمینـه رابطـه گـازی ایـران بـا ترکیـه بـه طورجداگانه و مستقل ، مسائل مربوط به جغرافیای منابع انرژی ، اقتصاد، سیاست ایران و ترکیـه را بررسی کرده اند، اما در این مقاله با بهره بردن از مدل سوات به مجموعه ای از عوامـل مـوثر در تحلیل روابط انرژی گازی ایران در بازار ترکیه می پردازد.
٦. نتیجه گیری و پیشنهاد دراین مقاله تلاش شد ابعاد منابع جغرافیایی انرژی ، سیاسی و اقتصادی صادرات گاز ایـران بـه ترکیه با توجه به مدل سوات تحلیل و موانع و فرصتهای ایران در بـازار انـرژی ترکیـه بررسـی شود.