چکیده:
عقدالعلی یکی از ویژهترین متون نثر فارسی است که مشحون به لغات، اصطلاحات، اشعار و امثال فارسی و عربی است. این ویژگیها سبب شده است تا عقدالعلی نیازمند شرحی جامع باشد. مریم ایرانمنش این کتاب را شرح و تحلیل کرده است. این شرح در موارد متعددی نارساییها و ایرادات اساسی دارد. ما در این نوشتار، این اشکالات را به شش گروهِ اشکالات واژگانی بخش فارسی و عربی، خطاهای صرفی، ایرادات نحوی، ابهام و نارساییهای ترجمۀ اشعار عربی و عدم ذکر گویندگان اشعار تقسیمبندی کردهایم. ما کوشیدهایم با مراجعه به دواوین شعرا، کتب مرجع و فرهنگهای معتبر فارسی و عربی نشان دهیم که چگونه در هرکدام از این موارد شارح به خطا رفته و سرچشمۀ این خطا چه بوده است. خطاهای واژگانی شارح، ناشی از عدم مراجعه به لغتنامههای معتبر فارسی و عربی؛ اشکالات صرفی و نحوی وی اغلب حاصل عدم تشخیص نقش نحوی واژگان و عبارات، عدم تشخیص زمان، ریشه و صیغۀ افعال بوده و نارساییها و ابهام، ناشی از عدم مراجعه به دیوان شاعر، کتب مرجع و فرهنگهای معتبر است. ما در هر مورد، پس از ذکر اشکال متن، توضیحات شارح را آوردهایم و پس از نقد و بررسی این توضیحات و نشان دادن خطاها و اشکالاتش، شرح و توضیح پیشنهادیمان را از متن ارائه کردهایم. کوشیدهایم توضیحات پیشنهادیمان عاری از این لغزشها باشد و رساتر و دقیقتر.
The Igd-ul- ula' is one of the most special texts of Persian prose, which is full of Persian and Arabic words, idioms, poems and proverbs. These features have led to the need for a comprehensive description of the Igd-ul- ula'. Maryam Iranmanesh has described and analyzed this book. This description has major drawbacks in several cases. In this article, we have divided these problems into six groups: lexical problems in Persian and Arabic, grammatical errors, syntactic errors, ambiguities and inadequacies in translating Arabic poems, and not mentioning the speakers of the poems. We have tried to show how the commentator made a mistake in each of these cases and what the source of this error was by referring to Davin poets, reference books and authoritative Persian and Arabic dictionaries. Explanatory lexical errors are due to not referring to valid Persian and Arabic dictionaries and his morphological and syntactic problems are often the result of not recognizing the syntactic role of words and phrases, lack of recognition of time, roots and form of verbs and inadequacies and ambiguity due to not referring to the poet's divan, Are authentic reference books and dictionaries. In each case, after mentioning the forms of the text, we have provided the explanatory explanations, and after reviewing these explanations and showing its errors and defects, we have provided the description and explanation of our proposal from the text. We have tried to make our proposed explanations free of these slips and to be deeper and more accurate.
خلاصه ماشینی:
تميز: فرق و امتياز (ايرانمنش ، ١٣٨٤: ٥٣) نقد و بررسي: «فرق و امتياز» در اين عبارت با سياق عبارت چه ارتباطي دارد؟ در فرهنـگ معين براي «تميز» علاوه بر معاني گفته شـده ، ايـن واژه هـا ثبـت شـده اسـت : در اصـل تمييـز؛ تشخيص ، فراست ، بازشناختن (معين ، ١٣٧٨: ١١٤٤/١).
٢. بخش عربي ١-٢ خطاهاي واژگاني مراجعه نکردن به فرهنگهاي معتبر فارسي و عربي، ديوان شاعران و شروح آنها، کتابهاي مرجع و اعلام ، جستجو نکردن براي يافتن معاني متناسب با سياق عبـارت ، دقـت ناکـافي در عبارتهـاي کنايي و استعاري، برخي از دلايلي است که ترجمۀ مترجم را با خطا روبه رو کرده است : ١-١-٢ خير السلطان من أشبه النسر حوله الجيف لا من أشبه الجيفۀ حولها النسور (ابـن قتيبـۀ .
ترجمۀ پيشنهادي: او دلاوري است کـه بيباکانـه و بـدون لبـاس جنگـي در دل سـپاهيان دشمن فرو ميرود در حالي که آنان چون گوسپندان در پشت نيزه هـا پنهـان شـده اند (وصـف دليري ممدوح و ترس دشمنانش از او) ٧-١-٢ مغـامس حـرب مـاتزال جيـاده مطلحـــۀ منهـــا حســـير و ظـــالع جــدير بــأن تنشــق عـن ضــوء وجهــه ضــبابۀ نقــع تحتــه المــوت نــاقع و أن يهــزم الصــف الکثيــف بطعنــۀ لـــه عامـــل فـــي إثرهـــا متتـــابع او وارد شو ده ه ن س و سواران و اسـبان او پيوسـته از دسـت او خسـته هسـتند و شايسته است که از نور چهرة او غباري که در ميدان جنگ است شکافته شـود؛ زيـر ايـن غبـار مرگ نهفته است و اگر لشکر و سپاه انبوه را با ضربۀ خود شکسـت دهـد از آن روسـت کـه او پيگيري و تلاش مداوم دارد (ايرانمنش ، ١٣٨٤: ٨٦).