چکیده:
پس از سقوط حکومت بعث عراق در سال 2003، فرصتی برای عراق جدید فراهم آمد تا در سایه تاسی به یک سیاست خارجی جدید و مبتنی بر واقعگرایی، منافع ملی خود را تامین کند. در چارچوب این سیاست خارجی جدید، عراق تلاش میکند روابط دوستانهای با همه کشورهای خاورمیانه برقرار کند و با گسترش همکاریهای مشترک دو و چندجانبه به تامین منافع و اهداف مد نظر خویش بپردازد. در این فرایند، اردن و مصر نیز از دامنه گسترش روابط دوستانه عراق با کشورهای منطقه خاورمیانه دور نماندهاند.
کشور اردن بهعلت دسترسی به خلیج عقبه، موقعیتی مناسب برای عراق فراهم آورده است تا مسیری جایگزین برای صادرات نفت خود پیدا کند و از سطح وابستگی خود به خلیج فارس بکاهد. همین مزیت ژئواکونومیک باعث شده است که دو کشور اردن و عراق در قالب یک قرارداد در حوزه نفت و گاز، اقدام به ایجاد و توسعه یک خط لوله نفت و گاز از مسیر بصرهـ حدیثهـ بندر عقبه کنند تا عراق از طریق خلیج عقبه و کانال سوئز به دریای مدیترانه دسترسی سریعتری یابد و همزمان تا حدودی از تنگناهای ژئوپلیتیک خود در حوزه دسترسی بکاهد. همزمان عراق با مصر نیز در فرایند توسعه روابط سیاسی و اقتصادی قرار دارد. روند روابط عراق با این دو کشور نشانهنده افزایش همکاریهای مشترک در آینده است که در قالب سیاست خارجی تنشزدایانه و مبتنی بر گسترش روابط خارجی عراق قابل تفسیر است.
After the fall of the Iraqi Ba'th government in 2003, this opportunity was
provided for the new Iraq to pursue its national interests in the shadow of
adhering to a new foreign policy based on realism. In the framework of this
new foreign policy, the country of Iraq is trying to establish friendly
relations with all the countries of the Middle East region and to secure its
desired interests and goals through the expansion of bilateral and multilateral
cooperation. In this process, two countries, Jordan and Egypt, have not
stayed away from the scope of expanding friendly relations between Iraq and
the countries of the Middle East region.
Due to its access to the Gulf of Aqaba, Jordan has provided Iraq with an
opportunity to find an alternative route for its oil exports and reduce its
dependence on the Persian Gulf. The same geo-economic advantage of Jordan
has caused Iraq and this country to create and develop an oil and gas pipeline
from Basra-Hadeithah-Aqaba port in the form of a contract in the field of oil and
gas, which speeds up Iraq's access to the Mediterranean Sea through the Gulf of
Aqaba and the Suez Canal, and at the same time, to some extent, reduces Iraq's
geopolitical bottlenecks in the area of access. At the same time, Iraq and Egypt
are also in the process of developing political and economic relations. The trend
of existing relations between Iraq and these two countries shows that in the
future we will see an increase in joint cooperation between Iraq and Egypt,
which can be interpreted in the form of a tension-relieving foreign policy based
on the expansion of Iraq's foreign relations.
خلاصه ماشینی:
در اینجا همگرایی و چندجانبهگرایی با آنکه دارای تفاوتهای ماهوی بسیاری با یکدیگرند، در بعد منطقهای از سوی کشورهای مختلف مورد توجه قرار میگیرند تا با تنشزدایی از روابط میان کشورها زمینههای لازم برای گسترش همکاریهای میان بازیگران مختلف فراهم آید و در نتیجه سطوح بالاتری از امنیت و منافع ملی تأمین شود؛ زیرا این امر باعث کاهش سطح تعارض منافع میان بازیگران میشود و آنان را تشویق میکند که با هدف به حداکثر رساندن منافع حاصل از همکاری مشترک و منطقهای به راهحلهای منطقی و قابل استفاده در زمینه تعارض منافع دست پیدا کنند.
در این فرایند، و البته در رهیافتی مدرن به روابط بینالملل و امنیت ملی، جایگاه و اهمیت اقتصاد بسیار درخور توجه خواهد بود؛ زیرا نه تنها اقتصاد و فرصتهای ناشی از آن هدف نهایی کشورها برای کاربرد ابزارهای مختلف در روابط بینالملل است، بلکه میتواند خود به عاملی مضاعف برای گسترش همکاری میان بازیگران تبدیل شود (Vitale, 2020)، بدون آنکه نیاز باشد یک بازیگر برای تأمین امنیت و منافع اقتصادی خود دست به اعمال زور و کاربرد ابزارهای Regionalism Convergence قدرت سخت و بهخصوص نظامی بزند.
در واقع هرچند با ناامنی موجود در عراق امنیت به چالشی جدی در منطقه تبدیل شده است، اما همین مسئله خود باعث شده است که سطح همکاریهای مشترک امنیتی میان عراق و سایر کشورهای منطقه، بهخصوص حکومتهای عرب (نظیر اردن و مصر) برای مبارزه با تروریسم افزایش یابد و همزمان این کشورها در گسترش روابط خود بر مؤلفههای همکاریجویانه دیگری نظیر اقتصاد و انرژی برای گسترش ثبات در منطقه تکیه کنند.