چکیده:
هدف از نگارش این مقاله،تأثیر واکهء هستهء هجا در انتخاب همخوانهای خوشهء پایانه است. بدینمنظور کلماتی که دارای هجای cvcc هستند از فرهنگ لغات زبان فارسی استخراج و مورد مطالعه قرار گرفتند.این تحقیق از جنبه واجآرایی زبان مورد توجه قرار گرفته است.برخی از نتایج این پژوهش عبارتند از: 1.هرگاه همخوانهای گرفته در هجای cvcc بعد از واکههای /u,i,a/ قرار گیرند،هر دو همخوان در مشخصهء[-واک]مشترک هستند.مانند:بیست،ریخت،ساخت،یافت، گوشت،پوست.اما این اشتراک در مشخصهء[-واک]بعد از واکههای /o,e,a/ رعایت نمیشود. چنانچه واکهء هسته یکی از واکههای /u,i,a/ باشد،همخوانهای چاکنایی در خوشهء پایانه انتخاب نمیشوند،اما اگر در هسته واکههای ]h,?[ حضور داشته باشد،همخوانهای چاکنایی در خوشهء پایانه به کار میروند. 3.حضور واکههای /u,i,a/ در هسته مانع حضور غلتهای /w,j/ در خوشهء پایانه میشود. 4.باوجود واکههای /u,i,a/ در هسته،اصل سلسلهمراتبرسایی در هجای cvcc رعایت میشود.اما با حضور واکههای /o,e,a/ این اصل نقض میگردد. وجود موارد فوق در واجآرایی زبان فارسی موجب میشود که واکههای زبان فارسی دو طبقهء طبیعی بهشمار روند.
خلاصه ماشینی:
"سال دوم-بهار و تابستان 3831تأثیر واکهء هسته در گزینش همخوانهای خوشهء پایانه
هدف از نگارش این مقاله،تأثیر واکهء هستهء هجا در انتخاب همخوانهای خوشهء پایانه است.
بدینمنظور کلماتی که دارای هجای cvcc هستند از فرهنگ لغات زبان فارسی استخراج و مورد
واکهء هسته و همخوانهای خوشهء پایانه و ترتیب آنها و تأثیر هستهء هجا در گزینش
گرفته در خوشهء پایانه بعد از واکههای ]o,e,a[ میتوانند در مشخصهء[واک]مثبت یا منفی
اما بعد از واکههای ]o,e,a[ در خوشهء همخوانی پایانه همخوان خیشومی هم به عنوان عضو اول
خوشه و هم به عنوان عضو دوم خوشهء همخوانی انتخاب میشود.
همخوان خشیومی ]n[ به عنوان عضو اول خوشهء پایانه در واژگان زبان فارسی به کار
2-4-بعد از واکههای ]u,i,a[ در خوشهء همخوانی هجای cvcc غلتهای ]w,j[
بررسی دادههای فوق نشان میدهد که غلت /j/ به عنوان عضو دوم خوشهء همخوانی
غلت ]w[ نیز فقط بعد از واکهء ]o[ در واژگان زبان فارسی مشاهده میشود.
/r/ بعد از واکههای ]u,i,a[ به عنوان عضو اول خوشهء همخوانی انتخاب شده است و به
خوشهء پایانه بعد از واکههای u,i,a دیده میشود که از بین آنها شش همخوان
همخوانهای ناسوده[+رسا]هستند،قاعده سلسلهمراتبرسایی در خوشهء همخوانی پایانه در هجاهایی که هستهء آن یکی از واکههای u,i,a است رعایت میشود.
همخوانهای زبان فارسی در خوشهء پایانه انتخاب میشوند.
3-5-واجآرایی ساخت هجای cvcc در زبان فارسی نشان میدهد که رابطهء
همبستگی میان هسته و همخوانهای خوشهء پایانه وجود دارد،درحالیکه این رابطه بین
/u,i,a/ و /o,e,a/ در انتخاب خوشهء پایانه نشان میدهد که واکههای زبان فارسی با"