چکیده:
امثال و حکم هر قوم نشان دهندهء پیشینهء فرهنگی-تاریخی آنها است.بسیاری از این امثال نخستین بار در آثار ادبی به کار رفته و بسیاری دیگر،از پیش موجود بوده،اما در آثار ادبی کاربردی تازه و هنری یافتهاند.مقالهء حاضر.غزلیات مولوی را از جهت کاربرد ویژهء امثال در آنها مورد بررسی قرار داده است.آثار ارزشمند مولانا جلال الدین بلخی هرچند از جنبههای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.در زمینهء امثال غزلیات شاید به سبب غلبهء محتوای عرفانی اشعار -تحقیق چندانی صورت نگرفته است.بررسی این امثال از لحاظ زبانی و زیباییشناسی سخن فهم عمیقتر متون ادبی را میسر میکند و بر غنای فرهنگ فارسی میافزاید.
خلاصه ماشینی:
"1»،وجود امثال مربوط به آلات و ویژگیهای موسیقی در شعر او دور از انتظار نیست:چنگ اگرچه که ننالد،دانند کو چه شکل است به وقت زاری2 (6-187-2928)3-بهرهگیری مولانا از آثار دیگر ادب فارسی و تبدیل آنها به مثلهای موجز -به شلولم به شلولم مجه از روزن خانه.
و مثالهای دیگر: -هرکه را نبض عشق مینجهد/گر فلاطون بود توانش خرگیر(3-50-1161) یادآور داستان«خر گم شده»از لیلی و مجنون نظامی:-از لحن عرابی چو شتر بادیه کوبد/ زین لحن چه بیگانهای!ای کم ز ستوران یادآور شعر معروف سعدی:اشتر به شعر عرب در حالت است و طرب گر ذوق نیست تو را،کژ طبع جانوری اگر خوکی فتد در مشک و آدم زاد در سرگین رود هریک به اصل خود ز ارزاق و کفایتها1 (1-44-59)5-آمیختگی حکمت با مثلها به سلام و به تشهد نرهد جان ز شهود(2-242-790)؛آن باده همان است اگر شیشه بدل شد(2-66-650)؛هرکه صحرایی بود ایمن بود از زلزله(4-204-1959)؛ آسیا کی داند این گردش چرا(1-113-181)و..."