چکیده:
مقاله حاضر به بررسی وضع موجود و پیشبینی آینده اشتغال فارغ التحصیلان کشاورزی ایران اختصاص دارد.این بررسی با استفاده از ارقام کلان و اجرای یک طرح نمونهای شامل 1150 نمونه از فارغ التحصیلان(دانشآموختگان)کشاورزی صورت گرفته است.نتایج این طرح تحقیقاتی نشان میدهد که تعداد دانشآموختگان رشتههای کشاورزی در دو دهه گذشته با نرخهای فزاینده،به شدت رو به توسعه بوده است به طوری که شمار آنان از 11 هزار نفر در سال 1355 به 61 هزار نفر در سال 1375 رسیده است.درحالیکه تعداد دانشآموختگان در طی این دوره 5/5 برابر شده ارزش افزوده بخش کشاورزی به قیمتهای ثابت به 2/3 برابر نرسیده است.نتیجه آنکه ارزش افزوده بخش کشاورزی به ازای هر دانشآموخته کشاورزی(به قیمتهای ثابت)از سال 1355 تا 1375،60 درصد کاهش یافته است.از کل 2Lدانشآموختگان کشاورزی تنها 2500 نفر یعنی 4 درصد به فعالیتهای کشاورزی اشتغال دارند و بخش کشاورزی در طول دهه 1365-75 تنها توانسته است بهطور سالانه برای 139 نفر دانشآموخته کشاورزی فرصت شغلی به وجود آورد.حال آنکه سالانه بیش از 8 هزار نفر با مدرک کشاورزی از دانشگاهها،وارد بازار کار میشوند.در حال حاضر نرخ بیکاری دانشآموختگان کشاورزی 9 درصد است که بالاترین نرخ بیکاری در مقایسه با دانشآموختگان دیگر رشتههاست.این نرخ در طول دو دهه گذشته صعودی بوده و چنانچه روند کنونی عرضه دانشآموختگان در آینده نیز ادامه یابد و ساختار بخش کشاورزی نیز تغییر مهمی نکند،مسأله بیکاری و سوء اشتغال حادتر خواهد شد و پیشبینی میشود.در سال 1380 بین 21 هزار تا 32 هزار نفر و در سال 1390 بین 115 هزار تا 233 هزار نفر دانشآموخته بدون اشتغال در جستجوی کار مناسب و مرتبط با رشته کشاورزی باشند.
خلاصه ماشینی:
"این نرخ در طول دو دهه گذشته صعودی بوده و چنانچه روند کنونی عرضه دانشآموختگان در آینده نیز ادامه یابد و ساختار بخش کشاورزی نیز تغییر مهمی نکند،مسأله بیکاری و سوء اشتغال حادتر خواهد شد و پیشبینی میشود.
در این میان تعداد دانشآموختگان رشتههای کشاورزی(از کاردان گرفته تا دکتر)نیز با نرخ رشد فزایندهای رو به توسعه گذاشت به طوری که شمار آنان از 11 هزار نفر در سال 5531 به 16 هزار نفر در سال 5731 رسید.
هرچند آمار دقیق در دست نیست تا نشان دهد چه تعداد از این افراد جذب بخش عمومی و چه تعداد جذب بخش خصوصی یا بخش تعاونی شدهاند ولی با بررسی وضعیت شغل دانشآموختگان کشاورزی میتوان نتیجه گرفت که بخش عمدهای اشتغال جدید در بخش عمومی بوده است و نسبت 07 درصد از بخش عمومی و 03 درصد در بخش خصوصی یا تعاونی مربوط به سال 5631 در مورد سال 5731 نیز درست است.
ولی توان جذب دانشآموختگان به این فعالیتها به شدت پایین بوده و این بخش در ده سال 5631-57 توانسته سالانه تنها 931 نفر را به خود جذب کند و از طرق بخش کشاورزی با ساختار کنترل تولید خود که در آن نزدیک به 08 درصد بهرهبرداریها کمتر از 01 هکتار زمین دارند و بسیاری از آنها در شرایط خود مصرفی و نیمه خود مصرفی به تولید مشغولاند،دشوار به نظر میرسد که بتواند در آینده تعداد قابل توجهی از دانشآموختگان را به خود جذب کند."