چکیده:
کشور ایران به عنوان اقتصاد صادرکننده نفت که بخش عمده درآمدهای ارزی آن از محل صادرات نفت خام تأمین میشود،در معرض آسیبپذیری شدید از محل نوسانهای قیمت نفت قرار دارد.اوضاع اقتصاد جهان در سال 1387،متأثر از بحران بزرگ اقتصاد آمریکا که از بخش مسکن شروع شده بود و به سرعت به سایبر اقتصادها سرایت کرد،به شدت آشفته بود. اولین و مهمترین کانال تأثیرپذیری اقتصاد ایران از محل نوسانهای قیمت نفت بود که موجب تغییر اجزای اصلی تراز پرداختها شد.به منظور تحلیل عملکرد بخش خارجی اقتصاد،عملکرد مهمترین اجزای موازنه پرداختها مورد بررسی قرار گرفت.در این بخش روند رابطه مبادله گمرکی بررسی شد.همچنین ارزش واقعی دلار و یورو به عنوان شاخص رقابتپذیری محاسبه و تحلیل گردید. براساس آمار مقدماتی سال 1387،به دنبال افزایش شدید قیمت نفت در نیمه اول سال، حساب کالا در نتیجه فزونی رشد صادرات کالا بر واردات از ما زاد برخوردار شد.حساب جاری نیز تحت تأثیر ما زاد حساب کالا،ما زاد حسباب انتقالات و کسری حساب خدمات و درآمد از ما زاد برخوردار شد.حساب سرمایه و مالی در نتیجه عملکرد اجزای کوتاهمدت و بلندمدت این حساب با کسری مواجه شد. برآیند عملکرد حسابهای مذکور موجب شد تا علی رغم رکود حاکم بر اقتصاد جهانی به ذخایر بین المللی کشور افزوده شود.رابطه مبادله گمرکی کشور نیز در نتیجه رشد بیشتر ارزش واحد کالای صادراتی در مقایسه با کالاهای وارداتی بهبود یافت،همچنین روند تضعیف ارزش واقعی دلار و یورو در برابر ریال در سال مذکور تداوم یافت.
خلاصه ماشینی:
"رابطه مبادله گمرکی کشور نیز در نتیجه رشد بیشتر ارزش واحد کالای صادراتی در مقایسه با کالاهای وارداتی بهبود یافت،همچنین روند تضعیف ارزش واقعی دلار و یورو در برابر ریال در سال مذکور تداوم یافت.
بالاتر بودن میانگین بهای نفت خام در سال مورد بررسی در مقایسه با سال 6831 و در نتیجه ارزش واحد مشتقات نفتی موجب شد تا ارزش صادرات مواد شیمیایی و پتروشیمی(فرآوردههای حاصل از نفت و گاز، محصولات شیمیایی آلی و غیر آلی)در مقایسه با مقدار متناظر سال قبل با 44/5 درصد تغییر به 5467 میلیون دلار افزایش یابد.
منبع:محاسبات محقق براساس آمار مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی ایران ارزش واحد اقلام عمده وارداتی مانند ماشینآلات غیر الکتریکی،آهن و فولاد،غلات و فرآوردههای آن در سال 7831 با وجود اوضاع نابسامان اقتصاد جهانی و کاهش تورم جهانی افزایش یافت.
جدول(3)ارزش واحد اقلام عمده کالاهای وارداتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:محاسبات محقق براساس آمار مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی ایران بخش عمده دریافتهای خدماتی ناشی از اقلام مربوط به حملونقل،مسافرت و خدمات ساختمانی به ترتیب 7943،8091 و 0331 میلیون دلار میباشد.
جدول(4)رابطه مبادله بازرگانی(براساس مبادلات گمرکی) (به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:محاسبات محقق براساس آمار مقدماتی گمرک جمهوری اسلامی ایران با احتساب کلیه مبادلات گمرکی و غیر گمرکی تراز کالایی(تراز بازرگانی)کشور از 93023 میلیون دلار ما زاد برخوردار شد که حدود 7/3 میلیارد دلار کمتر از ما زاد سال گذشته بود.
با توجه به سهم مسلط نفت در صادرات کشور(18/4 درصد)با خارج کردن صادرات این بخش از کل صادرات،تراز حساب جاری غیر نفتی با 76875 میلیون دلار کسری مواجه میشود که 81/1 درصد بیشتر از کسری سال قبل بود."