چکیده:
پیامدهای طلاق به ویژه وجوه منفی آن، هم به صورت عمومی بر ارکان مختلف جامعه تأثیر می گذارد و هم به واسطه تأثیرات ویژه ای که بر زنان دارد، در تحلیل های جنسیتی توسعه و سیاستگذاری های اجتماعی اهمیت می یابد، این مقاله مروری خواهد داشت بر پژوهش های صورت گرفته در حوزه پیامدها و آثار طلاق در ایران در بازه زمانی 1376 الی 1390. بر اساس نتایج جستجوی اولیه، 197 سند به دست آمد که پس از بررسی و غربالگری اولیه، محتوای 23 تحقیق استخراج گردید. سپس، یافته های به دست آمده از این تحقیقات در سطوح 1- مشخصات عمومی 2- اهداف و سؤالات تحقیق، 3- متدولوژی تحقیقات، 4- انواع متغیرهای مورد بررسی و 5- یافتهها و نتایج تحقیقات، طبقهبندی و ارزیابی گردیدند.یافته های این پژوهش نشان می دهد که نه تنها طلاق بهطور کلی می تواند باعث صدمه به سرمایه انسانی و اقتصادی جامعه شود، بلکه در تحلیلی حساس به جنسیت، می تواند مانع نقش آفرینی زنان در فرایند توسعه و در نتیجه به حاشیه راندن و استثمار زنان شود. به علاوه، این تحقیق نشان می دهد که محققان زن بیشتر از محققان مرد به مسائل روانشناختی و اقتصادی پیامدهای طلاق توجه داشته و کمتر به مسائلی نظیر آسیب های اجتماعی و سوءمصرف مواد مخدر توجه داشته اند.
خلاصه ماشینی:
جدول شماره (٥): مقایسه رویکرد پروبلماتیک و مقوله بندی سؤالات با پوشش زمانی پژوهش های مرور شده (رجوع شود به تصویر صفحه) همان گونه که در جدول نیز مشاهده می شود، بررسی رویکردهای پروبلماتیک پژوهش ها و سؤالات مورد توجه محققان در حوزه پیامدهای طلاق حاکی از آن است که در طول زمان، توجه محققان به سؤالات روانشناختی و اقتصادی افزایش یافته است .
جدول شماره (١١): انواع متغیرهای وابسته بررسی شده در پژوهش ها (رجوع شود به تصویر صفحه) یافته ها و نتایج تحقیقات بررسی شده در بررسی یافته های تحقیقات مورد مطالعه ، پیامدهای طلاق در قالب سه دسته اجتماعی ، اقتصادی و روانشناختی طبقه بندی شدند.
در پایان ذکر یک تذکر فنی در خصوص ویژگی های روششناختی تحقیقات مرور شده لازم است ، با توجه به اینکه اکثر این پژوهش ها با رویکردی توصیفی (٦٩ درصد)، و با روش پیمایش (٦٥ درصد) انجام شده است ؛ می توان استدلال کرد که تحقیقات انجام شده، عمدتا گرایشی کمی و پوزیتیویستی در بررسی پیامدها و آثار طلاق داشته اند.
در مجموع، اگر چه در حوزههای اجتماعی و روانشناختی ، ابعاد مختلف پیامدها و تأثیرات طلاق بررسی شده است ، حوزهای که کمتر در تحقیقات مرور شده، مورد توجه قرار داشته ، حوزه پیامدها و تأثیرات اقتصادی بوده است که در این خصوص نیز ضرورت دارد تا تحقیقات جامع تر و کامل تری انجام گیرد.
Weitzman, Lenore J (1985) The Divorce Revolution: The Unexpected Social and Economic Consequences for Women and Children in America, Free Pr (September 1985)