چکیده:
هدف این مقاله، ارزیابی رشته فقه خانواده است. این رشته برای اولین بار در جامعه المصطفی العالمیه در سال 1386 در مقطع کارشناسی ارشد تاسیس شد. اهمیت پرداختن به موضوع خانواده به عنوان مهم ترین نهاد رشد و تربیت انسان، بر کسی مخفی نیست و از آنجا که از زاویه فقه به خانواده می پردازد، ضروری بود قواعد، اهداف و ضمانت اجراهایی که شریعت اسلام برای آن پیش بینی کرده، تبیین شود.
روش: بررسی اسناد و مدارک رشته از طریق اهداف، واحدهای درسی، برنامه ها و منابع درسی.
یافته ها: با بررسی و تحلیل رشته، اشکالاتی در تعداد واحدها، دروس و حتی تعریف رشته معلوم شد.
نتیجه گیری: باید برخی واحدهای درسی همچون: فلسفه حقوق خانواده، رویه قضایی در حقوق خانواده و فقه خانواده، افزایش یابد و برخی واحدهای غیر مرتبط با خانواده همچون: فقه معاملات، فقه مکاسب و ... حذف شود.
Aim: The present study aims to evaluate jurisprudence of family course in universities. The mentioned course was established in M.A. level of " almostafa alalamiah" school in 1386 for the first time. It is axiomatic that family is the most important institute in training and education of people. The author of the article intends to analyze the subject from viewpoint of jurisprudence and islamic rules and legislative system { shariah} .
Method: The method is analyzing documents of the jurisprudence of family course، aims، educative units، programs and recourses.
Results: Through analyzing the jurisprudence of family course، some problems and shortages were observed. The problems are observed in the number of educative units، lessons and even definitions. Conclusion: It is obligatory to add some educative units such as philosophy of family rights، juridical method in family rights and jurisprudence and to omit some none related units like jurisprudence of dealing، jurisprudence of business…
خلاصه ماشینی:
"نقد و بررسی این رشته نه تنها مناسب،بلکه ضروری است؛زیرا این رشته دو ویژگی مهم دارد:اول اینکه؛ مربوط به خانواده است که اهمیت آن به عنوان اولین و مهمترین نهاد رشد و تربیت انسان برکسی پوشیده نیست و دوم آنکه؛از میان تمام جنبههای مرتبط با خانواده،از زاویۀ فقه به خانواده میپردازد و قواعد حاکم برروابط افراد خانواده،خانواده با سایر اشخاص و نهادهای اجتماعی مورد بررسی قرار میگیرد.
آورد؟حتی آیا نمیتوان چنین تعریفی را برای دورههای دکتری نوشت؟شاید بتوان با توجه به اهداف کلی این دوره،تعریف ذیل را ارائه کرد: «دورۀ کارشناسی ارشد فقه خانواده،دورهای تخصصی است که طی آن،فراگیران از جنبۀ آموزشی به طور عمیق با مباحث فقهی حوزۀ خانواده آشنا شده،از جنبۀ پژوهشی،توانایی پژوهش و پاسخگویی به سؤالهای موجود در این حوزه را کسب میکنند».
مباحث این درس طبق سرفصل ارائه شده عبارتند از:«کنترل جمعیت،عقیمسازی مرد و زن،تلقیح مصنوعی(باروری مصنوعی)،سقط جنین،نکاح المسیار،معالجه و پرستاری زن برای مرد و بالعکس،عیوب غیر منصوص(امراض واگیر)،احکام خانواده مربوط به استنساخ،تغییر جنسیت،آموزش عمومی مسائل جنسی،بلوغ و مسائل مرتبط به آن(بلوغ زودرس و دیررس)»؛در حالی که مسائل مستحدثه به این امور منحصر نمیشود و مباحث دیگری هم میتوان به آن افزود؛از جمله:موقعیت شرعی مهریههای سنگین،مشروعیت یا عدم مشروعیت شروط ضمن عقد نکاح، حتی در صورت تغییر در ماهیت عقد نکاح،حیطۀ اصل نسب نامشروع و آثار آن،وضعیت حقوقی فقهی کودک آزمایشگاهی و...
اینکه در دروس حوزوی،تخصصی و جبرانی،اشارهای به زبان تخصصی نشده،با توجه به مقتضیات دنیای معاصر قابل توجیه نیست؛به خصوص اگر اهداف تأسیس این رشته از جمله«تربیت مبلغ،زمینهسازی برای تربیت متخصص(مدرس،محقق و مشاور)در مباحث فقه خانواده،متناسب با شرایط و اقتضائات مناطق مختلف جهان و توانایی دانشپژوهان در رفع شبهاتی که امروز حول محور احکام خانواده در اسلام مطرح است»،در نظر گرفته شود."