چکیده:
در چند سال اخیر شاهد تمایل چین به سرمایهگذاری در حوزههای نفت و گاز دریای خزر بودهایم. نمونه عینی این تمایل مشارکت شرکتهای چینی در پروژههای کلان اکتشاف و استخراج نفت و گاز آسیای مرکزی و همچنین ساخت خط لوله انتقال انرژی میباشد. بهعنوان مثال خط لوله انتقال نفت قزاقستان- چین یکی از بزرگترین سرمایهگذاریهای انجام شده در منطقه محسوب میشود و نقش مهمی را در آینده عرضه نفت به چین خواهد داشت. از دیدگاه این مقاله چند دسته از عوامل در تمایل چین به منابع انرژی دریای خزر نقش دارند. اولین عامل نوسانات بازار انرژی و وابستگی زیاد چین به مناطق اصلی تولید انرژی مانند خلیج فارس میباشد که چین را به فکر متنوع کردن منابع تأمین انرژی خود میاندازد. عامل بعدی روابط مناسب سیاسی- اقتصادی (و در پارهای موارد نظامی) چین با کشورهای حوزه دریای خزر یعنی ایران و روسیه و سه کشور از کشورهای آسیای مرکزی است که امنیت عرضه انرژی در این منطقه را بالا میبرد. در این مقاله به تشریح و تحلیل عوامل مذکور پرداخته شده است.
In recent years، China has been motivated to invest in oil and gas fields of the Caspian Sea. This motivation is indicated by participation or operation of the Chinese companies in the huge projects of exploration of oil and gas as well as in the construction of a pipeline in Central Asia. As an example، the China-Kazakh oil pipeline can be considered as the biggest Chinese investment in the region. This project will play a crucial part in the future of energy supply to China. There are some elements influencing Chinese motivation to exploit Caspian Sea’s energy resources. The first element is instability in the energy market and high rates of dependence on main energy producers such as the Persian Gulf ones. Because of these problems، China tries to diversify its energy resources. The next element is good economic، diplomatic and military relationship between China and the littoral states of the Caspian Sea (Iran، Russia، Turkmenistan، Azerbaijan and Kazakhstan) that help to secure energy transit to China.
خلاصه ماشینی:
عامل بعدی روابط مناسب سیاسی- اقتصادی (و در پارهای موارد نظامی) چین با کشورهای حوزه دریای خزر یعنی ایران و روسیه و سه کشور از کشورهای آسیای مرکزی است که امنیت عرضه انرژی در این منطقه را بالا میبرد.
در این میان کشورهایی مثل چین، که در عرصه روابط بینالملل تضادهایی با ابرقدرت آمریکا دارند، در تأمین انرژی خود دچار معضل مضاعف میشوند، چرا که در اثر نفوذ ایالات متحده بر بعضی از کشورهای تولیدکننده نفت و همچنین مسیرهای انتقال انرژی، امنیت انتقال انرژی به آنها در معرض خطر قرار میگیرد.
در این میان، منابع نفت و گاز دریای خزر و منطقه آسیای مرکزی مورد توجه چین قرار گرفته است.
در بخش ابتدایی این مقاله ضمن ارائه آمار تولید و ذخایر نفت و گاز حوزه دریای خزر، به تبیین جایگاه آن در میان مناطق اصلی تولیدکننده انرژی در جهان پرداخته میشود.
اظهار نظر پوتین در سال 2003 مبنی بر اینکه حضور آمریکا در آسیای مرکزی مقطعی است درحالی که روسیه برای همیشه در این منطقه حضور خواهد داشت، از منظری خوشآمدگویی به ورود چین در منطقه خزر محسوب میشود.
در مورد قزاقستان و روابط آن با چین Li Xaoping بایستی خاطر نشان کرد همکاریهای این دو کشور در زمینه انرژی، از بزرگترین و مهمترین همکاریها در منطقه آسیای مرکزی و حوزه خزر بهشمار میآید.
جمعبندی و نتیجهگیری بهعنوان نتیجهگیری از مباحث مطرح شده میتوان گفت که منابع نفت و گاز دریای خزر این قابلیت را دارد که منبعی برای تأمین انرژی چین محسوب شود.