چکیده:
نقدشوندگی مهم ترین جنبه توسعه بازار های سهام به شمار می رود. در این پژوههش اثر خصوصی سازی از طریق عرضه عمومی سهام شرکت های دولتی بر نقدشوندگی سهام در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. با توجه به سه معیار قابل اندازه گیری در واگذاری شرکت ها از طریق بورس، سه فرضیه بر حسب تعداد شرکت های خصوصی شده، تعداد سهام عرضه شده و ارزش ریالی واگذاری ها تدوین و تاثیر هر کدام بر نقدشوندگی سهام در بورس مورد آزمون قرار گرفته است. در پژوهش حاضر، درجه نقدشوندگی بورس تهران به عنوان متغیر وابسته به کار گرفته شده که با استفاده از دو معیار اندازه گیری نقدشوندگی شامل نسبت گردش معاملات و سنجه عدم نقدشوندگی آمیهود، نسبت به محاسبه آن اقدام شده است. در ضمن، محاسبه معیار آمیهود بر اساس بازده دو شاخص اصلی بورس تهران، شامل شاخص بازده نقدی و قیمت (تدپیکس) و شاخص کل قیمت (تپیکس)، صورت گرفته که به این ترتیب، مقادیر متغیر وابسته بر اساس دو مدل مجزا و در مجموع با استفاده از سه معیار کلی شامل: مدل مبتنی بر گردش معاملات، مدل مبتنی بر سنجه آمیهود بر اساس شاخص تپیکس و مدل مبتنی بر سنجه آمیهود بر اساس شاخص تدپیکس، محاسبه و در مدل سازی نهایی مورد استفاده قرار گرفته است. نتیجه کلی پژوهش بیانگر تاثیر قابل توجه و معنا دار انجام خصوصی سازی از طریق عرضه عمومی سهام شرکت های دولتی در بورس اوراق بهادار تهران بر توسعه و نقدشوندگی این بازار است.
Liquidity is the most important aspect of stock markets development. This research investigates the effect of Share Issue Privatization (SIP) on Tehran Stock Exchange (TSE) liquidity. Regarding the three assessable measures in SIP، three hypotheses based on the number of privatized firms، the volume and the value of the sold stocks were defined and tested. In this research، the TSE liquidity is used as dependent variable which is calculated by the use of turnover ratio and Amihud measure. However، the Amihud measure is calculated based on the return of TEPIX and TEDPIX. So، the dependent variable was calculated and used in final modeling by applying the three general measures، including turnover ratio، Amihud measure based on TEPIX and Amihud measure based on TEDPIX.
It is generally concluded that SIP through the TSE has a considerable and meaningful effect on development and liquidity of this market.
خلاصه ماشینی:
نتیجه کلی پژوهش بیانگر تأثیر قابل توجه و معنادار انجام خصوصی سازی از طریق عرضه عمومی سهام شرکت های دولتی در بورس اوراق بهادار تهران بر توسعه و نقدشوندگی این بازار است .
نتیجه این پژوهش که با استفاده از داده های مربوط به ١٩ کشور عضو OECD برای دوره زمانی ١٩٨٥-٢٠٠٠ انجام شده نشان می دهد، خصوصی سازی از طریق عرضه عمومی سهام تأثیر مثبتی بر نقدشوندگی بازار سهام کشورهای مورد مطالعه برجای گذاشته و این تأثیر بسیار بیشتر از تأثیر متغیرهای دیگر است که در ادبیات مربوط به عنوان متغیرها و عوامل وابسته به زمان یا عوامل ویژه یک کشور شناخته می شوند.
فرضیه ٢- تعداد سهام عرضه شده در بازار از طریق خصوصی سازی شرکت های دولتی ، بر نقدشوندگی بورس اوراق بهادار تهران به طور معناداری تأثیر مثبت دارد.
بر اساس بررسی ها و آزمون های اولیه ای که صورت گرفت در نهایت با توجه به دوره زمانی مورد نظر و ساختار داده های موجود در زمینه واگذاری سهام شرکت های دولتی و داده های بازار سرمایه کشور، در این پژوهش متغیر وابسته به سه شکل مختلف شامل گردش معاملات ، معیار مستقیم نقدشوندگی و معیار آمیهود، معیار معکوس یا غیرمستقیم نقدشوندگی ، با به کارگیری دو شاخص مطرح بورس تهران یعنی شاخص های قیمت کل و قیمت و بازده نقدی به عنوان معیار نقدشوندگی محاسبه و استفاده شده است .