چکیده:
شکل گیری و گسترش سکونتگاههای نامتعارف با ویژگی های نامطلوب کالبدی، اقتصادی و اجتماعی از جمله پیامدهای رشد شهرنشینی در شهر زنجان بوده است. منطقه اسکان غیررسمی بی سیم از جمله مناطق بزرگ اسکان غیررسمی در شهر زنجان است که در اثر مهاجرت های بی رویه و کنترل نشده روستایی شکل گرفته و گسترش یافته است. این محدوده از نظر ویژگی های کالبدی با مشکلات و نارسایی های فراوانی روبروست. مجموعه خصوصیات کالبدی در کنار ویژگی های جمعیتی و اجتماعی حاکم بر منطقه باعث شده است تا این محدوده محل تمرکز میزان قابل توجهی از جرایم شهر زنجان باشد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر منطقه اسکان غیررسمی بی سیم در شکل گیری الگوهای بزهکاری در شهر زنجان و تبیین عوامل موثر در بروز بزهکاری در این منطقه انجام شده است. روش پژوهش حاضر تحلیلی، تطبیقی است و به منظور تحلیل الگوهای فضایی بزهکاری از آزمون های مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار، آزمون خوشه بندی و شاخص های نزدیک ترین همسایه و تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر مجموعه جرایم قاچاق مواد مخدر است که در دوره زمانی یکساله در محدوده شهر زنجان به وقوع پیوسته است.یافته های این پژوهش نشان می دهد مهمترین کانون جرم خیز بزه قاچاق مواد مخدر بر منطقه اسکان غیررسمی بی سیم منطبق است.میزان تراکم نسبی جمعیت در منطقه بی سیم بسیار بیشتر از سایر بخش های شهر زنجان است و به همین میزان نرخ بزهکاری نیز در این منطقه نسبت به سایر مناطق شهر بالاتر است.ازسوی دیگر بالا بودن میزان کاربری مسکونی،کمبود نبود برخی کاربرهای مورد نیاز شهروندان از جمله کاربری های فضای سبز،فرهنگی،گذران اوقات فراغت و نیز نبود کاربری انتظامی که نظارت رسمی در این محدوده ها را بسیار دشوار ساخته است،در توزیع جغرافیایی نوع و میزان جرایم و شکل گیری الگوهای فضایی بزهکاری در این منطقه موثر بوده است.به نظر می رسد با تخصیص و ساماندهی سرانه های تاسیساتی،تجهیزاتی و خدماتی،ایجاد فضاهای تفریحی و فراغتی سالم،تعریض شبکه معابر و مکانیابی مراکز انتظامی جهت افزایش نظارت رسمی در این محدوده ها و اصلاح فیزیکی و کالبدی فضاهای مسکونی این محدوده می توان امکان آسیب پذیری این فضاها و میزان وقوع جرایم در این محدوده را کاهش داد.