چکیده:
پراکندگی نقاط تولید و مصرف گاز در سطح جهان از یک سو و افزایش روز افزون تقاضای گاز از سوی دیگر منجر به افزایش حجم تجارت گاز شده است، لذا شرایط انتقال گاز و ترانزیت، به عنوان یکی از موضوعات مهم بازار انرژی محسوب می شود. با توجه به موقعیت استراتژیک و ذخایر گاز و نفت ایران در سطح جهانی، می توان از منافع حاصل از تجارت جهانی گاز برخوردار شد. در این چارچوب، مقاله ی حاضر پس از بررسی روش های متداول حق ترانزیت، به مقایسه ی منافع حاصل از عوارض عبور و هزینه های انتقال گاز با منافع حاصل از واردات و صادرات گاز از کشور ترکمنستان به ترکیه پرداخته است. در واردات و صادرات گاز ملاک عمل، قرارداد با کشور واردکننده و صادرکننده می باشد. اما در ترانزیت گاز توسط خطوط لوله، کشور سومی که از حق ترانزیت بهره مند می شود، برای بیشینه کردن تابع سود خود به مذاکره و چانه زنی با عرضه کننده و تقاضاکننده پرداخته و در عین حال عرضه کننده و تقاضاکننده نیز برای کمینه کردن حق ترانزیت با کشور ثالث چانه زنی می کنند، که در نتیجه نقطه ی بهینه برای قیمت ترانزیت حاصل می شود که با شرایط بازار تطابق دارد. نتایج نشان می دهد که منافع حاصل از واردات از ترکمنستان و صادرات گاز به ترکیه، در قیاس با ترانزیت کم تر می باشد
خلاصه ماشینی:
")6002(tairaterceS retrahC ygrenE (به تصویر صفحه مراجعه شود) باید توجه داشت که افزایش عوارض عبور بستگی به قدرت چانهزنی میان کشورها دارد و کشور انتقال دهنده همواره در معرض تهدید جهت جایگزینی مسیر توسط کشور فروشنده و خریدار از طریق دیگر میباشد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) منبع:یافتههای تحقیق شکل 4-سیستم انتقال نوع چهارم روشهای پرداخت هزینهی انتقال گاز روشهای پرداخت هزینههای انتقال شامل موارد زیر است:1 1-اعلامی2 2-براساس طول خط لوله3 3-نقطه به نقطه4 4-ورود و خروج5 برخی از کشورها ممکن است روشهای متنوع دیگری که ترکیبی از این روشها است را مورد استفاده قرار دهند.
جدول زیر توزیع احتمال وقوع هر یک از ضرایب تبدیل را در قیمتهای مختلف نفتخام طی سالهای گذشته برای اعمال در هزینهی ترانزیت ارائه میکند: جدول 4-احتمال وقوع هر یک از ضرایب تبدیل قیمت گاز از نفت (به تصویر صفحه مراجعه شود)منبع:یافتههای تحقیق براساس اطلاعات تعرفههای ترانزیت و قیمتهای نفتخام با حاصل ضرب درآمد گاز ترانزیتی در جدول 3،با احتمال وقوع هریک از درآمدهای مربوطه،میتوان امید ریاضی یا متوسط بلندمدت درآمدهای گاز ترانزیتی ترکمنستان به ترکیه را برآورد کرد.
جدول 5-برآورد اختلاف درآمد ناخالص گاز صادراتی با هزینهی ناخالص گاز وارداتی در سناریوهای مختلف قیمت نفت و ضریب تبدیل واردات و صادرات (به تصویر صفحه مراجعه شود) برآورد منافع حاصل از ترانزیت گاز طبیعی از طریق خط لوله- (به تصویر صفحه مراجعه شود)منبع:یافتههای تحقیق همچنین در این مرحله نیز با توجه به توزیع احتمال وقوع هر یک از ضرایب تبدیل قیمت گاز برمبنای قیمت نفت،میتوان امید ریاضی درآمد حاصل از ما بالتفاوت واردات گاز طبیعی از ترکمنستان و صادرات آن به ترکیه توسط ایران را برآورد کرد."