چکیده:
ترکیب صادرات منابع و غیرمنابع برای رشد و توسعهاقتصادی کشورها از اهمیت خاصی برخوردار است. بطوریکه اگر صادرات منابع جایگزین صادرات غیرمنابع شود حجم صادرات بدون تغییر میماند، اما تولید در بخش صادرات غیرمنابع کاهش مییابد. از طرف دیگر اگر درآمد حاصل از صادرات منابع صرف واردات شود بخشی از صادرات غیرمنابع آسیب میبیند. به دلیل اهمیت موضوع در مقاله حاضر اثرات جایگزینی صادرات منابع بر صادرات و واردات غیرمنابع برای 18 کشور دارای سوخت، فلزات و سنگهای معدنی، طی سالهای 2000-2016 مورد بررسی قرار میگیرد. نتایج نشان میدهد در کشورهایی که وابستگی شدیدی به صادرات منابع دارند، صادرات منابع باعث کاهش صادرات غیرمنابع و افزایش واردات میشود. با آنکه در کشورهای دارای درآمد پایین و کشورهای توسعهنیافته و همچنین در کشورهای دارای حکمرانی خوب و توسعهیافته، صادرات منابع باعث کاهش صادرات غیرمنابع میشود؛ اما در کشورهای دارای حکمرانی خوب و توسعهیافته، این اثر کمتر بوده و صادرات منابع باعث تقویت صادرات غیرمنابع میشود.
The combination of natural and unnatural resources exporting has a great importance for the economic improvement of countries,so that if natural resources exporting is replaced by unnatural resources exporting, amount of exporting will be unchanged, but production will reduce in unnatural resource exporting part.on the other hand if natural resources exporting income is spent for importing, some parts of unnatural resources exporting will be damaged. Because of topicʼsimporting, some parts of unnatural resources exporting will be damaged. Because of topicʼs importance, in this article the effects of natural resources exporting on unnatural resources exporting and importing is studied in 18 countries which have fuel, metals and minerals and in 2000-2016. As results show in those countries which their economic has a great dependency on natural resources exporting, the natural resources exporting will reduce unnatural resources exporting and will increase importing, although in countries with low incomes, in undeveloped countries and in countries with powerful government, the natural resources exporting will reduce the unnatural resources exporting,but in countries with powerful government the affect is less and natural resource exporting will reinforce unnatural resources exporting.
خلاصه ماشینی:
به دلیل اهمیت موضوع در مقاله حاضر اثرات جایگزینی صادرات منابع بر صادرات و واردات غیرمنابع برای ١٨ کشور دارای سوخت ، فلزات و سنگ های معدنی، طی سال های ٢٠٠٠-٢٠١٦ مورد بررسی قرار میگیرد.
با توجه به اینکه این اثرات در کشورهای دارای وفور منابع طبیعی از جمله تولیدکننده نفت به صورت مزمن مشاهده میگردد، شناخت اثرات افزایش و کاهش درآمد نفت در بخش های مختلف اقتصاد از اهمیت ویژه ای برخوردار میباشد.
در این میان با توجه به اینکه صادرات غیرنفتی میتواند به عنوان موتور محرکه اقتصاد داخل کشور عمل کند و آثار مخرب صادرات تک محصولی را کاهش دهد، لذا عدم شناخت رابطه بین صادرات غیرنفتی و افزایش و کاهش درآمد نفت و همچنین اثراتی که افزایش و کاهش درآمد نفت بر صادرات غیرنفتی دارد هزینه های زیادی را برای بخش های قابل مبادله ایجاد نموده است .
در برخی کشورها نیز سرمایه گذاری در صنعت منابع طبیعی به عهده ی دولت ها میباشد که این عمل برای دولت ها دارای هزینه های زیادی به همراه دارد و دولت برای جبران کسری بودجه نیازمند دریافت مالیات بیشتر میباشد و این امر باعث خروج بخش خصوصی از سرمایه گذاری و همچنین موجب کاهش صادرات دیگر کالاها میشود (فرانکل ٣، ٢٠١٢).
در واقع ، در الگوی بیماری هلندی، رونق منابع دو اثر مخرب دارد، نخست اینکه با افزایش شدید درآمد صادراتی، نرخ ارز کشور تقویت میشود و دوم آنکه ، بخش منابع رونق یافته ، سرمایه و نیروی کار را از صنعت و کشاورزی که دارای مزیت بوده به سمت خود هدایت میکند و هزینه های تولید در این بخش ها افزایش مییابد.