چکیده:
یکی از نهادهای مرتبط با حوزه تامین مالی، نهاد تامین مالی خرد است که در چند دهه اخیر در بسیاری از کشورها بهعنوان راهکاری مناسب جهت افزایش کارآفرینی و اشتغالزایی و کمک به رفاه خانوارهای ضعیف و متوسط مطرح شده است. نظر به کمبود توسعه ابزارهای مالی تامین مالی خرد در نظام بانکی ایران متناسب با شرایط گروههای کمدرآمد و متوسط جامعه، ارائه هدفمند این خدمات کمتر به اهداف مدنظر نائل آمده است. از اینرو ضرورت طراحی شیوههای نوین برای تامین مالی این دسته از اقشار جامعه که در عین کارآمدی، متناسب با اهداف و کارکردهای بانکداری ایران نیز باشد، شدیدا احساس میشود. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و نقطهنظرات خبرگان تدوین شده و ارایه الگویی نوین جهت تامین مالی خرد در نظام بانکی کشور را نتیجه داده است. الگوی پیشنهادی این پژوهش، مبتنی بر جذب سپرده از طریق عقد وکالت خاص و پرداخت تسهیلات از طریق عقود قرضالحسنه و مرابحه با هدف تامین مالی اقشار ضعیف و متوسط جامعه است.
In recent decades, micro-financing institution has been proposed in many countries as a suitable solution for increasing entrepreneurship and job creation and improving the welfare of poor and moderate households. Due to the deficiency of microfinance instruments appropriate for low and average income groups of the society in the Iranian banking system, the targeted provision of these services has failed to achieve its goals. Hence, it is necessary to design new methods for financing these social groups, so that while efficient, they keep in line with the goals and functions of Iranian banking. This paper has designed and presented a new model for microfinance in the Iranian banking system by using a descriptive- exploratory method and experts' points of view. The proposed model is based on attracting deposits through special contract of mandate and payment of facilities using Qarz al-Hasan and Murabaha contracts with the aim of financing the weak and middle classes of the society.
خلاصه ماشینی:
طراحی الگوی نوین تأمین مالی خُرد اسلامی در نظام بانکی ایران (مبتنی بر عقود وکالت ، قرض الحسنه و مرابحه ) وهاب قلیچ * تاریخ دریافت : ١٣٩٩/١١/٠٥ تاریخ پذیرش : ١٤٠٠/٠٥/١٩ ماندانا طاهری ** مقاله برای اصلاح به مدت ١٣ روز نزد نویسندگان بوده است .
الگوی پیشنهادی این پژوهش ، مبتنی بر جذب سپرده از طریق عقد وکالت خاص و پرداخت تسهیلات از طریق عقود قرض الحسنه و مرابحه باهدف تأمین مالی اقشار ضعیف و متوسط جامعه است .
مقاله حاضر که به روش توصیفی - پیمایشی تهیه شده است ، سعی دارد الگویی نوین برای تأمین مالی خرد اسلامی در نظام بانکی ایران با استفاده از عقود وکالت ، قرض الحسنه و مرابحه ارائه نماید.
به عنوان نمونه در سه دهه گذشته در بسیاری از کشورها تأمین مالی خرد راهکاری مناسب جهت مقابله با فقر و کاهش نیازمندی خُرد افراد جامعه مطرح شده است و علاوه بر آن گاهی این روش ابزاری برای کارآفرینی و تولید توسط اقشار کم درآمد و متوسط بوده که بر اقتصاد نیز اثرگذار بوده است .
با توجه به آنکه الگوی پیشنهادی مرتبط با تأمین مالی خرد و حمایت از اقشار ضعیف و متوسط جامعه است ، این امکان وجود دارد که در بخش تسهیلات مرابحه ای، سود پایین (نسبت به سایر تسهیلات اعطایی نظام بانکی) تعیین شود١٨؛ در مقابل در وکالت خاص برای مرابحه در بخش تجهیز منابع نیز این توافق بر سود پایین تر قابل اجرا است و منع شرعی ندارد.
Bi-Quarterly Journal of Islamic Financial Research, 10 (1), 1-38 (In Persian).